پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ «رؤیا» از ماده «رَأی» گرفته شده است. لذا تمامی مشتقات این ماده در معنای «دیدن» مشترک می‌باشند، با این تفاوت که رؤیت، دیدن در بیداری بوده و به دیدن در خواب، رؤیا می‌گویند.[1]

در بیان علمای اسلام، رؤیا به دوگونه کلی تقسیم می‌گردد:
1. خواب فاقد تعبیر، که اضغاث احلام یا رؤیاهای کاذبه نامیده می‌شود. این رؤیاها می‌تواند نتیجه عوامل گوناگونی باشد که به آن‌ها اشاره می‌گردد:
الف) ممکن است بر اثر پُرخوابی و بیماری‌های روحی و جسمی رؤیا دیده شود.
ب) شاید آن‌چه برای انسان در روزهای گذشته روی داده به هنگام خواب در مقابل فکرش مجسم گردد. لذا ممکن است نام فردی خاص که فکرش را مشغول کرده یا داستانی که اخیرا مشغول خواندن آن شده است ببیند.
ج) ممکن است آرزوهای برآورده نشده باعث رؤیا شود. همان‌طور که شخصی تشنه، آب در خواب می‌بیند و کسی که در انتظار سفرکرده‌ای است، آمدن او را از سفر در خواب می‌بیند.
د) ممکن است ترس از چیزی باعث شود که انسان خواب آن‌را ببیند.

2. خواب دارای تعبیر، که خود بر دوگونه است:
الف) خوابی که تعبیری غیراز صورت خواب ندارد.
ب) خوابی که دارای تعبیر است و رؤیای صادقه نامیده می‌شود. در این‌گونه رؤیاها مستقیما، یا پس از تأویل و تعبیر و با استفاده از رموز، می‌توان مطلبی را کشف نمود. در روایات، این رؤیاها به عنوان نتیجه ملاقات روح با ملائک معرفی شده‌اند.[2]

با توجه به مطلب فوق، گزارشاتی که در خصوص رؤیای احمدالحسن به دست رسیده است، رؤیاهای مربوط به وی، تنها برای کسانی اتفاق افتاده است که با نام و جریان او آشنا بوده و مدتی با آن درگیر هستند و حتی در این‌میان یک نمونه گزارش نشده است که شخصی بدون اطلاع از نام و جریان و دل مشغولی‌های ایجاد شده در این خصوص، خواب احمدالحسن را دیده باشد. لذا بر اساس تقسیم بندی رؤیا، این نوع از رؤیاها در گروه رؤیای کاذبه قرار گرفته و قابل تعبیر نمی‌باشند. گذشته از آن، گزارشاتی بوده است که ناحق بودن احمدالحسن را در خواب دیده و از پیوستن به وی نهی گردیده‌اند.

اما در خصوص رؤیاهای صادقه که برخی براین باورند که احمدالحسن را در رؤیای صادقه دیده‌اند، باید گفت؛ حتی در صورتی که فردی وی را در رؤیای صادقه دیده باشد (که البته تشخیص آن به عهده کسانی است که از جانب خداوند به علم تعبیر آگاهی دارند) بازهم برای آن فرد تکلیف‌ساز نخواهد بود، بنابراین، نهایت چیزی که می‌توان برای رؤیای صادقه قائل شد، مبشرات و عتاب‌هایی است که در خواب حاصل می‌شود، که البته هیچکدام شأنیت معرفی وصی حضرت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و تعیین تکلیف شرعی را ندارند.

پی‌نوشت:

[1]. قاموس قرآن، قرشی، سید علی اکبر، 1388ش، ج3، ص 37 و 38.
[2]. رؤیا از نظر دین و روانشناسی، رضوان طالب، محمد رضا، ص 66 و 67.