پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ذکر در لغت به معنای «یاد کردن» است. و در اصطلاح عبارت است‌از «توجّه به معنى با مرور به قلب يا بدون آن.» مثل اين كه توجه داشته باشد كه خداوند حاضر و ناظر است، گرچه زبانش گويا به چيزی نباشد صرفا خود توجه ذكر است.
در اسلام با توجه به آیات و روایات ذکر و یاد خدا در همه‌ی لحظات زندگی مؤثر و ثمر دهنده‌است. تا جایی که حدّی برای آن تعریف نکرده‌اند. امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «هر چيزى را حدّى است كه بدان پايان مى‌پذيرد، مگر ياد خداوند كه براى آن حدّى وجود ندارد.»[1] اما با بررسی آراء و نظرات محمد علی طاهری، خلاف این کلام هویدا می‌شود. وی با أدنی مناسبتی سعی کرده‌ است مریدان خود را از یاد خدا غافل کند. محمد علی طاهری بنیان‌گذار فرقه حلقه می‌گوید: «ذکر در اتصال به شبکه شعور کیهانی ایجاد اختلال می کند.»[2] باز می‌گوید: «چون ذکر که بگوید قفل ذهنی که برایش ایجاد شود در دوره ۶ مکافات داریم. حالا دوستانی که ذکر داشتند و برایشان ملکه ذهنی بوده در این مدت خیلی‌ها را داشتیم که برایشان مشکلات داشته.»[3]
ذکر و یادخدا در همه‌جا کارگشاست و خداوند در آیات زیادی، انسان را دعوت به یاد خود می‌کند؛ «فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ. [بقره/152] پس به یاد من باشید، تا به یاد شما باشم!» همچنین «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْراً کَثِیرا. [احزاب/41] اى کسانى که ایمان آورده‌اید! خدا را بسیار یاد کنید.» و در سوره انفال می‌فرماید: «وَ اذْکُرُوا اللَّهَ کَثِیراً لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ. [انفال/45] و خدا را فراوان یاد کنید، تا رستگار شوید!»
محمد علی طاهری با این سخن خداوند و یاد او را کاملا به حاشیه رانده و برای حضور و اتصال در شبکه شعور کیهانی، مسیری غیر از مسیرالهی را در نظر گرفته است. طاهری صحبت از ترک نماز که بهترین عمل و یاد خدا است به میان می‌آورد. وی به بهانه عدم کیفیت و به اصطلاح «کشیدن ترمز دستی نماز» مریدان خود را به ترک نماز دعوت می‌کند.
بنیان‌گذار حلقه برای ترک ذکر بهانه‌ی حمله غیرارگانیک‌ها [4] را می‌آورد. او می‌گوید: «به محض اینکه فرد شروع می‌کند به ذکر تمام عوامل  ضد کمال، شبکه منفی، موجودات غیرارگانیک به او حمله ور می شوند، ضمن اینکه او هر چی بخواهد بگوید «لا اله الا الله» «سبحان الله» یا ذکرهای خاص، یا اسماء وقتی بگویی «سبحان الله» این حمله دارد.»[5] در این‌جا صراحتا طاهری دست روی اذکاری می‌گذارد که توصیه‌های زیادی توسط ائمه‌اطهار (علهم‌السلام) شده است! و برای تقرب به سوی پروردگار کارساز هستند. امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «هر كس صد بار «لا اله الّا اللَّه» بگويد، عمل او در آن روز از همه مردم بالاتر است، مگر كسى كه افزون بر اين بگويد.»[6]
مردی از امام علی(علیه‌السلام) پرسید، اى ابو الحسن! تفسیر «سُبْحانَ‏ اللَّهِ‏» چیست؟ آن حضرت فرمود: «بزرگ‌داشتن عزّت و شکوه خداوند، بزرگ و پاک دانستن او از هر آلایشى که مشرکین به ساحت مقدّسش نسبت دهند، لذا هر وقت بنده‏اى این کلمه را بگوید همه فرشتگان‏ براى او طلب رحمت نمایند.»[7]

پی‌نوشت:

[1]. علامه حسن زادۀ آملی، رساله نور على نور در ذكر و ذاكر و مذكور، تشيع‏، قم، 1371 ش، چ6، ص 141.
[2]. مجموعه مقالات، محمد علی طاهری، سلسله جزوات، ص ۱۷.
[3]. جزوه ی مستری، محمد علی طاهری، سلسله جزوات، ص ۷۸.
[4]. اجنه و شیاطین که طاهری از آن‌ها به موجودات غیرارگانیک تعبیر می‌کند.
[5]. جزوه ی مستری؛ محمد علی طاهری، سلسله جزوات، ص ۱۳۰.
[6]. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، شيخ صدوق، ترجمه انصارى، نسيم كوثر، قم، 1382 ش، ص15.
[7]. شیخ صدوق، معانی الأخبار، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، ص 9 – 10، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ اول، 1403ق.