پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ به تصریح قرآن کریم، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) خاتم پیامبران، افضل و اشرف آن‌ها در دنیا و آخرت بوده و شریعت آن حضرت، ناسخ و خاتم دیگر شرایع می‌باشد. این موضوع از اصول مسلّم و مورد اجماع علمای تمام فرقه‌ها و گروه‌های اسلامی است. امّا با کمال تأسف می‌بینیم، در کتاب بخاری و مسلم روایاتی حتّی در تعارض با این اصل مسلم وجود دارد.
به این روایت دقت کنید: «پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: من را بر موسی برتری ندهید! چرا که چون قیامت برپا می‌شود، مردم که همه مرده‌اند، من اولین کسی هستم که برخواهم خواست، در این هنگام موسی (علیه السلام) در کنار عرش ایستاده خواهد بود و من نمی‌دانم او از کسانی است، که مرده و زودتر از من برخواسته یا اصلاً استثنا شده و نمرده.»[1]
حافظ ابن حجر از جمله شارحان بخاری است که بر این مطلب تصریح و اعتراف می‌کند، که این روایت می‌تواند بر افضلیت و برتری حضرت موسی (علیه السلام) بر پیامبر خاتم دلالت داشته باشد.[2] هم‌چنین بخاری در بیش از هفت‌جا از کتاب خود، مورد دیگری را درباره پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می‌کند: «شایسته نیست من [پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)]را بر حضرت بن متّی (حضرت یونس) برتر بدانید.»[3]
ممکن است معتقدان کتاب بخاری در توجیه چنین روایاتی بگویند منظور از این‌گونه روایات در کتاب بخاری و مسلم، این است که نباید بین انبیاء الهی ترتیب و تفصیل قائل شد و یکی را بر دیگری برتری و ترجیح داد؛ بر فرض هم که چنین توجیهی را بپذیریم باز هم همان‌گونه که در زیر می‌آید این نکته نیز که از برخی روایات بخاری فهمیده می‌شد با آیات قرآن در تعارض شدید است. شاید توجیه‌گران روایات متعارض بخاری به روایت ذیل استناد کنند: «پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: بین انبیاء الهی ترجیح قائل نشوید.»[4]
این در حالی است که این سخن، علاوه بر آیات قرآن با روایت دیگری از کتاب خود بخاری نیز در تعارض است: «من آقا و سالار همه انسان‌ها در روز قیامت هستم؛ آیا می‌دانید این به چه سبب است؟ چون مردم در آن روز همه گرد هم می‌آیند. سپس رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) برتری خود را بر دیگر انبیاء بیان نموده و این نکته را یادآور می‌گردد که برای آن حضرت شفاعت عظمی و مقام محمودی است که فوق مقامات تمام انبیای الهی است.»[5]
آیا این‌گونه روایات با آیات قرآن کریم متعارض نیست؟ خداوند می‌فرماید: «تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ.[بقره/253] بعضی از پیامبران را بر برخی دیگر برتری دادیم.» و یا با این آیه از قرآن کریم: «وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلى بَعْضٍ.[إسراء/55] برخی از پیامبران را بر بعضی دیگر برتری نهادیم.»

پی‌نوشت:

[1]. صحیح بخاری، بخاری، دار ابن کثیر، بیروت، ج 2، ص 849.
[2]. فتح الباری، ابن حجر عسقلانی، دار المعرفة، بیروت، ج 6، ص 445.
[3]. صحیح بخاری، بخاری، دار ابن کثیر، بیروت، ج 3، ص 1244.
[4]. همان، ج 3، ص 1254.
[5]. همان، ج 4، ص 1745.