پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ همه معصومین (علیهم السلام) همیشه از قائم آل محمد (عجل الله تعالی فرجه الشریف) سخن گفته‌اند و از دوران غیبت طولانی دوازدهمین امام خبر داده‌اند و شیعیان را برای آن زمان آماده کرده‌اند.
یکی از اصحاب امام صادق (علیه السلام)، به نام یمان تمار می‌گوید: جمعی از اصحاب خدمت حضرت نشسته بودیم، که سخن از غیبت کبرای امام قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به‌میان آمد. حضرت صادق (علیه السلام) در رابطه با سختی دین‌داری در زمان غیبت کبری، سخنانی بیان فرمود: برای صاحب الامر ما غیبتی خواهد بود که دین‌داری در آن دوران، مانند در دست گرفتن خار مغیلان، سخت خواهد بود. یمان تمار می‌گوید: بعد از این سخنان، امام صادق (علیه السلام) لحظاتی سر به زیر انداخته و ساکت شدند، سپس سربلند کرده و فرمودند: باید در آن زمان، بندگان خدا پرهیزگاری کرده و به دینشان بچسبند.[1]
در روایتی دیگر امام موسی بن جعفر (علیه السلام) در توصیه‌ای به برادرش علی بن جعفر می‌فرماید: خدا را، خدا را، از دین‌داری در زمان غیبت کبری، مبادا دین شما را از بین ببرند.[2]
برخی از اصحاب برجسته و بزرگ ائمه که مشکلات و سختی‌های دین‌داری در دوران غیبت کبری را، از زبان معصومین (علیهم السلام) شنیدند، در صدد راه حلی برآمده و از ائمه معصومین (علیهم السلام) راه حلی طلبیده‌اند. زراره یکی از این شخصیت‌ها است که به خدمت امام صادق (علیه السلام) آمده و از ایشان راه حلی برای دین‌داری در زمان غیبت کبری می‌طلبد، حضرت صادق (علیه السلام) در پاسخ زراره، دعایی زیبا به او آموزش می‌دهد، که خوب است منتظرین هر صبح و شام و در قنوت نماز تلاوت کنند، تا از منتظرین حقیقی امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) قرار گیرند. آن دعا این است:
«اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ، لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ؛ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ، فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ، لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ؛ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ، فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ، ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي‏.[3] خدايا خود را به من بشناسان، زيرا اگر خود را به من نشناسانى، فرستاده‌ات را نشناخته‌ام، خدايا فرستاده‌ات را به من بشناسان، زيرا اگر فرستاده‌ات را به من نشناسانى حجّتت را نشناخته‌ام، خدايا حجّتت را به من بشناسان، زيرا اگر حجّتت را به من نشناسانى، از دين خود گمراه مى‌شوم.»
این دعا به ما می‌آموزد که شناخت خليفه الهی، يعنی امام معصوم هر عصر، بدون شناخت پیامبر (صلی الله علیه و اله) امکان پذیر نیست و شناخت پیامبر (صلی الله علیه و اله) نیز بدون شناخت خداوند امکان ندارد.
حضرت آیت الله جوادی آملی دراین‌باره می‌گوید: «معرفت امام، بی شناخت پيامبر ابتر است، چنان‏‌كه رسول، خليفه خداست و معرفت خليفه بی شناخت «مستخلف عنه» شدنی نخواهد بود، چون تار و پود خلافت را علم و اراده «مستخلف عنه» تأمين می‌كند، پس هر كه «مستخلف عنه» رسول (ذات اقدس الهی) را نشناسد، هرگز به شناخت خليفه‏‌اش كه پيامبر است، بار نخواهد يافت و آن‌كه رسول را نشناسد، قطعاً به معرفت امام كه «خليفة الرسول» است نمی‌رسد و آن‏‌گاه امكان دارد، به جای غدير، سقيفه را و به جای علی (عليه‌السلام)، ديگری را برگزيند، در نتيجه از معرفت امام عصر خويش محروم گردد، كه چنين حرمانی، زمينه محروميت از حيات معقول را فراهم می‌آورد و از دست دادن حيات عاقلانه، پيامدش ابتلا به زندگی جاهلانه است، كه عناصر محوری‌اش، جهل علمی و جهالت عملی است.»[4]

پی‌نوشت:

[1]. کلینی، اصول کافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق، ج1، ص335
[2]. همان ، ص336
[3]. همان، ص337
[4]. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، نشر اسراء، قم، 1390، ص 108

نویسنده: مجتبی محیطی