پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ سوشیانت، همان سودرسانان در آیین زرتشت هستند که اولین بار در متن اوستا، قسمت گاهان از آنها یاد شده است. هرچند در مورد اعتبار سروده گاهان و انتساب آن به زرتشت نیز اختلافات وجود دارد.[1] در متن گاتها دو واژه برای سوشیانت به صورت مفرد و جمع بکار رفته است. طبق تعبیرهایی که در مورد واژه سوشیانت شده است، زرتشت نیز خود را سوشیانت می‌داند.[2]
منظور از سوشیانت در گاهان بزرگانی است که به پیروی از زرتشت، با پیمودن راه راستی، رهبری مردم را به دست می‌گیرند و با دیوان و دیوسیرتان می‌ستیزند و در پایان به پاداش عمل خویش می‌رسند و صلح و آشتی را در جامعه حکمفرما می‌کنند.[3]
خانم بویس نظریه سه سوشیانت در آیین زرتشت را در تاریخ محدود در سه نفر می‌داند که به نام‌های اوشیدر و اوشیدرماه و سوشیانت هستند و این موعودها و منجی های آیین زرتشت از نطفه خود زرتشت در زمان‌های خاصی متولد می‌شوند که این تولدها در فاصله‌های هزار ساله بعد از زرتشت هست و به ترتیب مردم را از سختی‌ها و ظلم‌ها در آن زمان نجات می‌دهند.[4] در متون اوستایی نام مادران این سوشیانت‌ها نیز آمده است که در زمان‌های خاص، با نطفه زرتشت که از زمان‌های قبل در دریاچه هیرمند باقی گذارده است، به سوشیانت‌ها حامله می‌شوند.[5]
اما کم کم و با نیامدن سوشیانت‌ها در زمان‌های مشخص شده، موجبات ناامیدی زرتشتیان در آن زمان به وجود آمد. نمونه ای از ناامیدی زرتشتیان در سال 1630 میلادی است که زرتشتیان بر طبق اعتقاد خود، پایان شکوهمند سختی‌ها و ناراحتی‌هایشان با آمدن سوشیانت را انتظار داشتند. چهار سال قبل از زمان آمدن موعود، آنان به پارسیان که زرتشتیان ساکن در هندوستان بودند, چنین نوشتند: «هزاره اهریمن به پایان رسیده است و هزاره اورمزد نزدیک است و ما امیدواریم چهره شاه بهرام شکوهمند را ببینیم و هوشیدر و پشوتن، بی گمان خواهند آمد» گذشتن بی حادثه آن سال که مدت‌ها آرزویش را داشتند، ضربه‌ای سهمگین بر آنان بود.[6]
همانطور که بیان شد، ادعای آمدن سوشیانت ها برای نجات زرتشتیان، توسط موبدان بیان شد و به گونه ای باور و اعتقاد مسلم و حتمی زرتشتیان شد ولی مرور زمان، و رسیدن زمان مقرر برای آمدن آنها، موجی از ناامیدی و دلسردی را برای زرتشتیان برجای گذاشت.

پی‌نوشت:
[1]. نقدی بر سخن موبد کورش نیکنام درباره ی اعتبار گاتها
[2]. Bartholomae, Altiranisches Wörterbuch; Strassburg, 1904, P.1551
[3]. مقاله سوشیانت در اوستا، دکتر باغ بیدی
[4]. بویس، مری، زرتشتیان باورها و آداب دینی آنها، ترجمه عسکر بهرامی، نشر ققنوس، 1381، صفحه 102
[5]. اوستا، یشت ها، یشت 13، بند 142
[6]. بویس، مری، همان، صفحه 216