پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ برخی معتقدند، همان‌گونه که امام هر عصری همچون چراغ هدایت است، برای برخورداری از وجود مبارکش لازم است که ایشان در دسترس مردم باشند تا مردم، از وجود ایشان بهره ببرند. اما با توجه به اینکه آخرین امام، حضرت حجت‌بن الحسن عسکری (علیه‌السلام) در غیبت به سر می‌برد، بهره‌برداری از وجود مبارک ایشان با مانع مواجه است، چرا که این غیبت باعث می‌شود، مؤمنان از وجود مبارکشان بی‌نصیب بمانند.
در پاسخ باید گفت تأثیر امام معصوم در نظام آفرینش، بالاتر از آن است که استفاده از ایشان به امور محسوس و حضوری منحصر شود، چرا که استفاده از حضور ایشان، تنها بخش کوچکی از آثار وجود آن حضرات (علیهم‌السلام) می‌باشد. بنابراین استفاده‌ی از امام معصوم منحصر در استفاده‌ی حضوری نیست. اما چگونه می‌توان از وجود مبارک ایشان در زمان غیبت بهره برد!
در بعضی از روایات، وجود امام (علیه‌السلام) به آفتاب عالم‌تاب تشبیه شده است و استفاده‌ی مردم از ایشان همچون تعبیر رسول‌الله (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) در زمان غیبت، به استفاده‌ی مردم از خورشید پشت ابر تعبیر شده است.[1] اما استفاده از خورشید وجود ایشان که اکنون در پس غیبت است، به صورت‌های گوناگونی است، از جمله:
اول: همان‌طور که خورشید در منظومه‌ی شمسی، محور حرکت سیارات است، وجود مبارک حضرت مهدی (عج) محور نظام هستی است.[2]
دوم: بهره‌مندی زمین از خورشید تنها به تابش مستقیم آن منحصر نیست، بلکه وزش باد، بارش باران، رویش گیاهان و... همه از برکات وجود خورشید است و پوشیده شدن خورشید بوسیله‌ی ابر در زمانی خاص، مانع انتفاع از آن نیست. همین‌طور در وجود امام‌زمان (عج)، قوام آسمان و زمین، هدایت یافتن مستعدان، روزی خوری خورندگان و... همه گوشه‌ای از برکات وجود آن حضرت است که با غیبت قطع نمی‌شود.
سوم: وقتی ابر میان مردم و خورشید قرار می‌گیرد، اینگونه نیست که خورشید پنهان شود، بلکه خورشید بزرگ‌تر از آن است که ابر آن را بپوشاند اما ما بخاطر وجود مانع ابر آن را به صورت مستقیم نمی‌توانیم درک کنیم. امام زمان (عجّل‌الله‌تعالي‌فرجه‌الشريف) که مایه‌ی استمرار حیات عالم است، بزرگ‌تر از آن است که غیبت، رابطه‌ی او و عالم هستی را متزلزل سازد.
چهارم: خورشید پشت ابر، از دید کسانی که از زمین به آن می‌نگرند پنهان است، نه از چشم‌هایی که از بالای ابرها آن را مشاهده می‌کنند؛ امام زمان (عج) نیز از چشم دنیاطلبان و کسانی که غرق در دنیا هستند پوشیده است نه از انسان‌های پاکی که تعلقی به دنیا ندارند و از شهوت‌ها و هواهای نفسانی دوری جسته‌اند.
پنجم: همان‌گونه که نبود خورشید هرچند پشت ابر به تاریکی، سردی هوا و از بین رفتن امکان زندگی در زمین می‌انجامد، نبود ولی خدا هرچند در پس غیبت، موجب سختی، کینه‌توزی دشمنان و... می‌شود. امام زمان (عجّل‌الله) در توقیع مبارک خود به شیخ مفید چنین فرموده است: «إنّا غیرُ مُهمِلین لِمُراعاتِکُم و لا ناسِین لِذِکرِکُم وَ لَولا ذلِک، لَنَزَلَ بِکُم اللأواء و اصطَلَمکُمُ الأَعداء [3]؛ ما در مراعات حال شما سهل‌انگار نیستیم و هرگز شما را فراموش نمی‌کنیم؛ وگرنه سختی‌ها و تنگناهای فراوانی به شما می‌رسید و دشمنان، شما را نابود می‌کردند».
بنابراین وجود امام زمان (علیه‌السلام) هرچند در پشت پرده‌ی غیبت، فواید بسیار زیادی برای نه تنها مؤمنین، بلکه برای عالم دارد و استفاضه‌ی از ایشان فقط منحصر در دیدار ظاهری نیست.

پی‌نوشت:

[1]. محمدباقر مجلسی، بحارالأنوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، سوم، 1403 ق، ج 52، ص 93.
[2]. شیخ‌عباس قمی، مفاتیح‌الجنان، دعای عدلیه.
[3]. احمد طبرسی، الإحتجاج، به نقل از کتاب: «امام مهدی (عجّل‌الله) موعود موجود» آیت‌الله جوادی آملی، ج2، ص 598.