پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ نه فرهنگی، نه دین و آیینی، در میان مارهای کر و ناشنوا، سنگ‌های سخت و خشن زندگی می‌کردید، آب آشامیدنی‌تان تیره و گل‌آلود بود؛ از غذای سخت و گلوگیری استفاده می‌کردید، خون یکدیگر را به‌راحتی می‌ریختید و با خویشان خود، ازدواج می‌کردید، بت می‌پرستیدید و گناه، سراپای‌تان را گرفته بود. این‌ها سخنان امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در توصیف جاهلیت اعراب قبل از اسلام است[1] که با بعثت نبی مکرم اسلام، حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله) خط بطلان بر آن کشیده شد. اما روایات اسلامی از مرتبه‌ا‌ی عمیق‌تر از جاهلیت، سخن می‌گوید که اختصاص به اعراب جاهلی ندارد، بلکه کسانی را شامل می‌شود، که از نظر مادی و تمدن ظاهری در اوج و قله‌ی پیشرفت هستند، اما از نظر فرهنگی و دینی، چنان در جهالت به‌سر می‌برند، که با نام حقوق بشر و آزادی، هم‌جنس‌بازی را مجاز و دین خدا را به‌سُخره گرفته‌اند.
آری! اکنون زمان جاهلیت مدرن است؛ زیرا خدا و نمایندگان خدا، به فراموشی سپرده شده‌اند.
قرآن کریم، وقتی می‌خواهد جاهلیت مدرن را تعریف کند، دوری از خدا و معنویت را نشانه‌ی زندگی جاهلانه معرفی می‌کند، هر چند آن جامعه، برخوردار از پیشرفت‌های شگرف صنعتی باشد.[2]
قرآن، قوم عاد و ثمود را اقوام جاهلی معرفی می‌کند، اگر چه از نظر مادی پیشرفته بودند، در صنعت شهرسازی چنان پیشرفت کرده بودند، که کوه‌ها را به‌تسخیر درآورده و از کوه‌ها خانه می‌ساختند، اما پیامبران را تکذیب کرده و موجبات حِرمان از رحمت الهی را برای خود مهیا ساختند و سرانجام به هلاکت رسیدند. قرآن در باره تمدن ظاهری این اقوام می‌فرماید: «إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ * الَّتىِ لَمْ يخُْلَقْ مِثْلُهَا فىِ الْبِلَدِ * وَ ثَمُودَ الَّذِينَ جَابُواْ الصَّخْرَ بِالْوَاد.[فجر/7-9] و با آن شهر «ارَم» با عظمت، همان شهرى كه مانندش در شهرها آفريده نشده بود! و قوم «ثمود» كه صخره‏‌هاى عظيم را از كناردرّه مى‏‌بريدند و از آن خانه و كاخ مى‏‌ساختند». اما با این اوصاف به هلاکت الهی گرفتار شدند.
روایات اسلامی جاهلیت مدرن را این‌گونه به نمایش می‌گذارد: «مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً.[3] اگر انسانی بمیرد، در حالی‌که امام زمان خود را نشناسد، تا مطیع  ولیّش باشد، به مرگ جاهلی از دنیا رفته است».
بنابراین اگر جامعه‌ای بالاترین امکانات مادی را در اختیار داشته باشد، ولی امام زمانش را نشناسد، زندگی و مرگ جاهلانه‌ای دارد، زیرا مرگ جاهلی، اثر زندگی جاهلانه است و کسی‌که یک عمر جاهلانه زندگی کند، مرگش نیز جاهلی است. چون مرگ عُصاره حیات است و کسی‌که نیکو زندگی کند، نیکو می‌میرد و آن‌که بد به‌سر برد، بد خواهد مرد.[4]
بنابراین در فرهنگ قرآن و روایات، معرفت و شناخت نسبت به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) مساوی با زندگی عاقلانه است و دوری از مکتب اهل بیت و عدم شناخت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) مساوی با زندگی جاهلانه و بالطبع مرگ جاهلانه است.

پی‌نوشت:

[1]. «وَ أَنْتُمْ مَعْشَرَ الْعَرَبِ عَلَى شَرِّ دِينٍ وَ فِي شَرِّ دَارٍ مُنِيخُونَ بَيْنَ حِجَارَةٍ خُشْنٍ وَ حَيَّاتٍ صُمٍّ تَشْرَبُونَ الْكَدِرَ وَ تَأْكُلُونَ الْجَشِبَ وَ تَسْفِكُونَ دِمَاءَكُمْ وَ تَقْطَعُونَ أَرْحَامَكُمْ الْأَصْنَامُ فِيكُمْ مَنْصُوبَةٌ وَ الآْثَامُ بِكُمْ مَعْصُوبَةٌ». ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، مکتبه آیت الله مرعشی، قم:1404، ج2، ص19.
 ثقفی ابراهیم بن محمد، الغارات، دارالکتب الاسلامی، قم:1410ق، ج1، ص200.
[2]. ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، نشر اسراء، قم:1390، ص33،34.
[3]. ابن بابویه، کمال الدین، اسلامیه، تهران:1395ق، ج2، ص409.
 طبرسی، اعلام الوری، اسلامیه، تهران: 1390ق، ص442.
[4]. ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، نشر اسراء، قم:1390، ص 29.

نویسنده: مجتبی محیطی