مشخص کردن موضع نزاع با وهابیون قبل از مناظره
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در بحث مناظره ابتدا بايد موضع نزاع با وهابيان در مسأله توسل، استغاثه و شفاعت دقيقاً روشن شود. آن چه مشخص است موضع اين نزاع توسل، شفاعت و ... پس از وفات پيامبر خدا يا اولياست. پس توسل، شفاعت و...در زمان حیات هیچ مشکلی ندارد.
به تعبیر دیگر: پيش از بررسى ادلّه بايد موضع نزاع را به خوبى شناخت؛ چون چه بسا طرفين به ادلهای تمسك كنند تا جواز يا استحباب شفاعت، توسل، استغاثه، را به اثبات رسانند يا آن را نفى كنند اما بحث آنان از موضع نزاع بيرون باشد و ادله آنان فايدهاى نبخشد. هيچ كس از فريقين از سنى وهابى و غير وهابى و نيز شيعه منكر واسطه قرار داده (شفاعت)، وسيله قرار دادن (توسل) و نيز استغاثه به پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) براى برآوردن حاجت و تبرك به اجزاى بدن و لباس و نيز بوسيدن آنها در زمان حيات پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) نيست. آثار فراوان از سيره و عمل صحابه در زمان حيات پيامبر خدا بر اين امور دلالت دارد.
بلكه استغاثه و توسل به ساير انبياء و اولياء در زمان حياتشان جزو سنتهاى جوامع بشرى و عين توحيد بوده است كه در قرآن نيز مواردى متعدد از آن نقل شده است. به طور نمونه قرآن مىفرمايد: «وَ لَمَّا وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ قالُوا يا مُوسَى ادْعُ لَنا رَبَّكَ بِما عَهِدَ عِنْدَكَ لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ وَ لَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَنِي إِسْرائِيلَ فَلَمَّا كَشَفْنا عَنْهُمُ الرِّجْزَ إِلى أَجَلٍ هُمْ بالِغُوهُ إِذا هُمْ يَنْكُثُونَ [اعراف/134-135] و چون بر آنان عذاب مىآمد، مىگفتند: اى موسى! پروردگارت را به خاطر پيمانى كه با تو دارد. براى ما بخوان كه اگر اين عذاب را از ما برطرف كنى حتماً به تو ايمان مىآوريم و بنى اسرائيل را با تو مىفرستيم. پس چون عذاب را از آنان تا مدتى كه بايد بدان مىرسيدند برطرف كرديم باز هم آنها پيمان مىشكستند». طبق این آیه، آنان موسى را واسطه قرار دادند تا از خدا بخواهد، خداوند «طوفان، جراد (ملخ)، قُمَّل (كَنَه)، ضفادع (قورباغهها) و دمّ (خون)» از آنان بردارد و خداوند نيز، بنا به درخواست موسى عليه السّلام اين گرفتارىها را بر طرف ساخت.
يا استغفار يعقوب عليه السّلام پس از درخواست فرزندان او، همان گونه كه قرآن مىفرمايد: «قالُوا يا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا كُنَّا خاطِئِينَ قالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّي إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ [یوسف/97-98] آنان گفتند: اى پدر ما، براى گناهانمان نزد خداوند استغفار كن كه ما خطاكاريم [يعقوب عليه السّلام] گفت: بزودى براى شما از پروردگارم استغفار خواهم كرد؛ كه همانا او بخشنده و مهربان است.» بنابراين، توسل به انسانهاى آبرومند، ريشه در فطرت آدميان دارد و قرآن نيز آن را امضا كرده است.
درباره استغاثه و توسل به پيامبر اكرم نيز قرآن مىفرمايد: «... وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِيماً [نساء/64] و چون آنان كه به خود ستم كردند نزد تو بيايند و از خدا طلب مغفرت كنند و پيامبر نيز براى آنان طلب مغفرت نمايد، خداوند را توبهپذير و مهربان خواهند يافت».
بلكه قرآن، انفاق به نيّت صلوات رسول را، در كنار نيّت تقرّب به خدا، عين توحيد مىداند و چنين نقل مىكند: «وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ أَلا إِنَّها قُرْبَةٌ لَهُمْ سَيُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ [توبه/99] از باديه نشينان كسانىاند كه به خداوند و روز واپسين ايمان دارند، و آن چه را انفاق مىكنند مايه تقرّب به خدا و جلب دعاهاى پيامبر مىشمارند آگاه باشيد كه آن [انفاقها و دعاهاى پيامبر] سبب تقرّب آنان است. به زودى خداوند آنان را در رحمتش وارد خواهد كرد كه همانا خداوند بسيار آمرزنده و مهربان است».
شفاعت و توسل به انبياء و اولياء در قيامت براى نجات از دوزخ يا ترفيع درجه بهشت نيز جزو اركان عقايد همه اهل سنت و شيعه مىباشد و از محل نزاع بيرون است.
بنابراين، موضع نزاع در استغاثه، توسل، تبرك، شفاعت، تقبيل و... در زمان وفات پيامبر خدا و اولياء خداست و بايد ادله جواز يا منع در حول محور اين موضوع مطرح شوند.
پس اگر كسى بگويد چه نيازى به توسل و شفاعت به انبيا و اولياست؟! چون خداوند به ما، از رگ گردن نزديكتر است، صداى ما را مىشنود، استغاثههاى ما را اجابت مىكند هيچ كس مهربانتر از او نيست و... پس اگر خواسته و حاجتى داريم به طور مستقيم با خود خداوند در ميان مىگذاريم و پاسخ آن را از خداى مهربان كه صداى ما را مىشنود و از هر كس به ما نزديكتر است. دريافت مىكنيم! در پاسخ مىگوييم: خود حقتعالى در اين آيات، توسل و شفاعت را مطرح ساخته و به ما آموخته به انبيا و اولياء روى آوريم. و به آنان توسل جوييم و آنان را شفيع قرار دهيم پس جايى براى ترديد نيست.
برای مطالعه بیشتر در این باره به مقالات دیگر پایگاه جامع فرق و ادیان و مذاهب مراجعه کنید.[1]
پینوشت:
[1]. پاسخ به شبهات مطرح شده توسط توحيد قريشي در مورد سماع، زیارت، شفاعت اموات و جستجوی «توسل در پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب» و جستجوی «شفاعت در پایگاه جامع فرق، ادایان و مذاهب»
افزودن نظر جدید