نقد و بررسی اندرزنامه دستوران
در بندهشن آمده است که موبدان خود را از نسل بزرگترین پسر زرتشت ایسدواسترا می دانند و او خود نخستین موبدان موبد بود . [1] گذشته از این باور ، موبدان بزرگ زرتشتی ( که دستور هم نامیده می شوند ) همواره وظیفه حفظ متون دینی و حتی کتابت و تعلیم آموزه های گاتهایی اوستا را نیز بر دوش داشتند . این افراد همواره در حال نوشتن تفسیر و ترجمه ی متون دینی بودند . یکی از این نسک های دینی ، اندرزنامه دستوران به بهدینان است . در ادامه به بخش هایی از این اندرزنامه کوتاه ( حدود پنج صفحه ای ) نگاهی می اندازیم . در قسمت ابتدایی این اندرزنامه می خوانیم : « دستوران گفته اند که سه گونه مردم اند اندر گیتی که ایشان را روزی نبخشیده اند ، به ستم از گیتی همی ستانند و خورند ، ایشان را تن پسین ، آماری سخت بود . یکی مردم درایان جَوِش [ یاوه گو ] و دیگر اشگهان و سدیگر دشچشم [ شور چشم ]. »
و نیز در چند خط چند خط پایین تر : « دشچشم مردم آن گونه شگفت است که از بدچشمی او خورشید و ماه را روشنی کم و آب را تازش ( جریان ) کم و اوروران ( گیاهان ) را رویش کم شود. » [2] که این گفتار نشان می دهد اعتقاد به شوری چشم ، اثری از باورهایی است که رهبران دینی زرتشتی ترویج داده اند.
و در قسمتی دیگر از این اندرزنامه می خوانیم : « بهدین مردم را پیداست که دستوران گفته اند که مردمان را هر روز به اوشبام [ بامداد ] سه دیو پیش آید چون نسروشت ، اشگهانی و انستوانی . به دین گفته شده است که پیش از آنکه خورشید برآید ، دست به گمیز گاوان شویید [ و پس ] به آب شویید ؛ پس دیو نسروشت زده شود ( کشته شود ) و به روان آن گونه سودمند که گویی به برشنوم شسته اید . و چون به مان آتشان شوید و آتش نیایش کنید پس دیو اشگهانی زده شود و چون نیایش خورشید به نیروی یزدان کرده شود پس دیو نااستواری ( انستوانی ) دین زده شود. »
و درادامه : « پرسید که این کرفه [ کردن ] و گذاشتن گناه را خود ، نیکی کدام است ؟ گفته شده است خرفستر کشتن و آتش به داد پرهیجنتن [ دور داشتن پلیدی ها از آتش ] ، چه خرفستران همه از تن اهریمن اند و با این کار اهریمن دردمند شود.» [3] که در این گفتار از شستن دست با ادرار گاو و سپس « آتش نیایش کردن » و سپس کشتن « حیوانات شرور اهریمنی » همچون مورچه ، لاک پشت ، کرم خاکی ، گربه و ... [4] همگی راه های برای دفع شرّ و رسیدن به پاکی روان سخن به میان آمده است .
پی نوشت :
[1]. ابراهیم پورداود ، گاتها کهن ترین بخش اوستا ، انتشارات اساطیر ، تهران ، چاپ اول ، صفحه 55
[2]. متون پهلوی ، پژوهشی از « جاماسپ جی دستور مینوچهر جی جاماسپ آسانا » ، از پژوهشنامه مؤسسه آسیایی ، منبع :
Pahlavi texts , jamasp ji dastur minochehr ji jamasp asana , bombay , 1913 , Pp 121 – 127
[3]. همان
[4]. اوستا ، به گزارش دکتر دوستخواه ، جلد 2 صفحه 818 ؛ انتشارات مروارید ، تهران ، چاپ شانزدهم ، نسخه انجمن زرتشتیان آلمان
دیدگاهها
Ehsan solati 1365
1392/07/14 - 11:03
لینک ثابت
موبدان زرتشتی همیشه عامل اصلی
Ehsan solati 1365
1392/07/15 - 12:06
لینک ثابت
راستی - هنوزم این موبدا دارن
افزودن نظر جدید