پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ دکتر تورج دریایی، استاد تاریخ، مطالعات و فرهنگ ایرانی در دانشگاه کالیفرنیا ارواین (University of California, Irvine) و رئیس مرکز ایرانشناسی ساموئل مارتین جردن (Samuel Martin Jordan) در ایالات متحده امریکا، نوشتند که در عصر ساسانی، بنا بر قوانین زرتشتی، زنان برابر با کودکان و بردگان شمرده می‌شد و میزان مهریه زنان، برابر با قیمت یک بَرده بود:

«قانونا زنان را برابر با کودکان و بردگان می دانسته اند و میزان مهریه زنان حدود دو هزار درهم، یعنی برابر با قیمت یک برده بوده است. اعتقاد داشتند که دختر با رسیدن به 9 سالگی و پسر با رسیدن به 15 سالگی می تواند ازدواج کند. این سن برای ازدواج دختران و پسران کمال مطلوب تلقی می شد و در پایان جهان انسان ها در همین سن در بهشت اقامت می کردند. از زنان انتظار می رفت سه بار در روز در پیشگاه شوهران خود زانو بزنند و از ایشان بپرسند چه آرزویی دارند و او چگونه می تواند شوهر را شاد کند بنا به آیین زرتشت شکل های متعددی برای زناشویی وجود داشت. همسر اصلی مرد که از حقوق کامل یک زن برخوردار بود پدیخشای (padixshay) نامیده می شد و حقوق بسیار بیشتری از سایر زنان داشت. اگر شوهر (Shoy) توانایی فرزند آوری نداشت می توانست زن خود را به عنوان «چکر زن» (chakar) به همسری موقت نزدیک ترین اقوامش در آورد تا پسری بزاید. این نوع ازدواج معمولا با یک خویشاوند نزدیک انجام می گرفت و امرى خانوادگی تلقی می شد. اگر مردی بدون داشتن پسر می مرد، بر دختر واجب می شد که استور» (stur) شود یعنی با عضو دیگری از خانواده ازدواج کند و وارثی به دنیا آورد تا بدین ترتیب استمرار خانوادگی حفظ شود. اگر زنی پس از ترک همسر خود به منظور فرزند آوری برای مردی دیگر آزار یا زیان می دید می توانست نزد شوهر سابق و اصلی خود بازگردد. اصطلاح با واژه تعیین شده برای دختر با خواهری که برای انجام وظیفه وارث زایی» به چنین ازدواجی تن میداد «آیوکین» (ayoken) بود.»[1]

پی‌نوشت:

[1]. تورج دریایی،شاهنشاهی ساسانی،ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: انتشارات ققنوس، 1386، ص 172