روزه از ديد کتاب ونديداد و انديشه مغان:

در مورد روزه گرفتن و حرمت آن در بين مغانها و در کتاب ونديداد بحثهاي زيادي آمده است.

در ونديداد فرگرد 4 يک مقايسه بين دو گروه از افراد آورده است که فردي که شکم سير دارد يا شکم خود را از گوشت پر نمايد بيشتر از مردي که شکم گرسنه دارد با بهمن امشاسپند محشور مي شود و مرد گرسنه نيمه مرده است مي باشد و ديگري ارزش يک اسپرنه ،يک گوسفند ،گاو و يک انسان را دارد است.

در مورد فردي که شکم سير دارد مي گويد که او با ديو مرگ، با تير و کمان ، با زمستان و بر ضد ستمکار که سر ها را بناحق جدا مي کند و در آخر بر ضد اشموغ،ديو ناپاک روزه ستيزه مي کند.

کسي که روزه بگيرد در آخرت با لاترين کيفر که در اين دنيا است مثل اينکه اعضاي بدن فنا پذير وي را با کارد فولادين ببرند و يا اعضاي بدن فنا پذير اورا با زنجير فولادين بيکديگر ببندند و بدتر.

مسأله مبارزه با روزه داري از اواسط زمان  ساسانيان و دوران ماني و مزدک پديد آمده و توسط مغان عليه جريانهاي ديني آن زمان يعني، ماني و مزدک بوجود آوردند و هر دو گروه به وضع فجيعي توسط موبدان و حاکمان زرتشتي زمان ساساني کشته شدند و يکي از دلايل نابودي ماني و مزدک رد خوردن بودن که اين مسئله در دين زرتشت درست نبود.

روزه در ديد دانش بشري:

آنچه از ونديداد و تاريخ مغانها بدست مي آيد اينکه روزه حرام است ولي گرسنه بودن شکم و نخوردن چيزي است که اسلام  در ابتدا بيان کرده است و بعد از اين سالها پزشکان و متخصصان به اين مسأله و اهميت گرسنه بودن شکم پي بردند که سخن چندي از آنها را بيان مي کنيم:

1-دکتر الکسيس کارل:

با روزه داري قند در کبد مي ريزد و چربي هايي که در زير پوست ذخيره شده اند ، پروتيين هاي عضلات و غدد و سلولهاي کبدي آزاد شده و به مصرف تغذيه مي رسند.

2-دکتر تومانيانس:

فايده بزرگ کم خوري وپرهيز از غذاها در يک مدت کوتاه ، آن است که چون معده در طول مدت  يازده ماه  مرتب پر از غذا بوده و در مدت يکماه روزه داري مواد غذاي شکم خود را دفع مي کند و همين طور کبد که براي هضم غذا مجبور است دايما صفراي خود را مصرف کند ،در مدت سي روز ترشحات صفراوي خود را صرف حل کردن باقي مانده غذاي جمع آوري شده خواهد کرد.

3-دکتر کارلو:

هر شخص بيمار بايد درهر سال  مدتى از غذا پرهيز كند; زيرا مادامى كه غذا به تن مى‏رسد ميكروبها در حال رشد است، ولى هنگامى كه از غذا پرهيز كند، ميكروبها روبه ضعف مي روند ...

روزه‏ اى كه ‏اسلام آنرا واجب كرد، بزرگترين ضامن سلامتى تن است.......

چون امراض زياد شده‏اند، خود را ناگزير مى‏بينم كه هم‏وطنان‏ خود را نصيحت كنم و آنها را بوسيله دوايى مؤثر كه در دسترس هر فقير و ثروتمند باشد راهنمايى كنم و اين همانا روزه ‏اى است كه محمد(صلي الله عليه و آله و سلم) در جزيره العرب تشريح‏ نمود.

4-دكتر«آل مويل»:
روزه (بهداشتى) چهار فايده عمده زير را در بر دارد:
الف: مانع تجمع مواد سمى مى‏شود.
ب: باعث استراحت دستگاههاى گوارش مى‏گردد.
ج: به وسيله روزه بدن انرژى خود را صرف دفع سموم مى‏كند.
د: نيروى حيات تحريك مى‏شود تا مواد زايد دفع گردد.

5-دكتر «عبدالعزيز اسماعيل پاشا»

براى معالجه در موارد زير از روزه‏ استفاده مى‏شود :
 
الف) در مورد اضطراب مزمن امعاء و هنگامى كه مقرون با تخمير مواد زلاليه و مواد نشاسته‏اى باشد. در اين موقع روزه، مخصوصا از جهت نياشاميدن آب ميان‏ دو خوراك و ايجاد فاصله طولانى نوبت‏ هاى غذا، علاج قطعى است و اين خصوصيات در مورد روزه ماه رمضان كاملا رعايت ‏شده است.
ب) هنگام زياد شدن وزن كه ناشى از كثرت خوراك و كمى حركت‏باشد. در اين مورد روزه با رعايت اعتدال در غذا ، افطار و اكتفاء به آب هنگام سحر از هر قسم‏ معالجه‏ اى مفيدتر است
ج) زيادى فشار خون
د) مرض قند
ه) در مورد التهاب حاد و مزمن كليه كه مقرون با ترشح و تورم باشد
و) در مورد امراض قلب كه توام با تورم باشد
 ز) التهاب مزمن مفاصل، خصوصا وقتى كه توام با امراض چاقى باشد بطورى كه غالب‏زنها پس از سن چهل‏سالگى به بعد به آن مبتلا مى‏شوند. در اين باره ديده شده است كه‏در ماه رمضان اين مرض به درجات خفيف‏تر از موقعى است كه برق و خون گرفتن و ادويه‏و تمام مسائل طب جديد به كار برده مى‏شود.

6- در کشورهايي چون انگلستان و يا سوئيس و آلمان و ... آسايشگاه هايي وجود دارند که بيماران خود را از طريق يک دوره روزه ي 21 روزه معالجه مي کنند.

 7- ماهاتما گاندي رهبر معروف هند نيز براي حفظ جواني و شادابي روزه را جزيي از برنامه هاي خود قرار داده بود.

اين تنها گوشه از سخنان پزشکان  و افراد سرشناس است و تعقل در اين مورد با شما.....

روزه و نخوردن در ديد زرتشتيان امروزي:

·       فلسفه روزهاي نبر يا پرهيز از خوردن گوشت چيست؟

درسنت ديرينه ايرانيان، احترام به حيوانات سودمند نيز از كارهاي ارزشمند و سفارش شده بوده است. به شكلي كه در روز وهمن كه به معناي نيك انديشي است و همكاران اين روز يعني ماه ، گوش و رام ايرانيان برآن بوده اند تا نيك انديشي را به اوج رسانده واز كشتار حيوانات نيز پرهيز كنند و دراين روزها گوشت مصرف نكنند و باورداشتند كه خوردن گوشت زياد نه تنها سودي براي بدن ندارد بلكه زيان آور نيز مي باشد.

·       روزه گرفتن در دين زرتشتيان چگونه است ؟

زرتشتيان روزه داشتن را همانند اديان ديگر ندارند . در باور آنان تن جايگاه روان است بنابراين بايد همواره نيازهاي آن را برآورده ساخت تا روان ، شاد و آرام باشد . تن بايد قوي باشد تا توان كار و تلاش براي سازندگي را داشته باشد . از سوي ديگر زياده روي در خوردن و آشاميدن نيز به جسم و روان آسيب مي رساند و از كارهاي ناشايست است زرتشتيان به جاي روزه گرفتن در هر ماه سي روزه خود ، چهار روز ويژه دارند به نام هاي وهمن ـ ماه ـ گوش و رام كه از خوردن هرگونه غذاي گوشت دار پرهيز مي كنند.

·       چه چيزهايي در دين زرتشت حرام است ؟

تمام چيزهاييكه با سفارش دانش گوناگون زمان ـ برخرد ، جسم و روان انسان آسيب وارد مي سازد و با هويت و ارزش هاي نيك انساني هماهنگ نيست ، استفاده از آن ها ناشايست است .

سخن موبد نيکنام در مورد دين زرتشت و دانش بشري:

دربينش اشوزرتشت چون مبناي تشخيص هر رويداد و گزينشي از روي خردمندي و دانش زمان است بنابراين بايد آنچه از ديدگاه دانش روز به تن ، روان و خردمندي آسيب وارد مي سازد، پرهيز کرد .

خوردن هرنوع گوشتي در دين زرتشت اشکالي ندارد تا زماني که خرد جمعي و دانش بهداشت و تغذيه و... در جهان بادليل علمي به نتيجه اي برسد که براي بدن انسان کدام نوع غذا ، گوشت ، دارو و نوشيدني آسيب رسان است و استفاده از آن براي انسان جايز نيست .

تمام چيزهاييكه با سفارش دانش گوناگون زمان ـ برخرد ، جسم و روان انسان آسيب وارد مي سازد و با هويت و ارزش هاي نيك انساني هماهنگ نيست ، استفاده از آن ها ناشايست است .

سوال و پاسخ: دين زرتشت بر پايه دانش بشري مي باشد ! سوال من اين است که امروزه که دليلهاي زيادي بر روزه گرفتن و نخوردن غذا براي مدتي چون باعث استراحت و ... مي شود ، داريم ؛ پس چرا زرتشتيان طبق آن عمل نمي کنند؟

چنانکه فرموده ايد گزينش در بينش زرتشت بر پايهً دانش بشري است و بايد بررسي کنيم که در هر مورد آيا دانشمندان جهان و دانش جهاني در پژوهش هاي خود به چه نتيجه اي رسيده اند. شايد در مورد خوردن و نخوردن چيزي و يا کم و زياد خوردن آن برخي از اديان و اقوام قوانيني دارند و از آن پيروي مي کنند و لابد دانشمندان آن قوم نيز از آن دفاع کرده اند ولي اين رويداد و پژوهش قومي، پشتوانهً جهاني ندارد. مثلا در برخي اقوام بهترين گوشت براي خوردن، گوشت سگ و يا خوک است که براي آن مقاله ها نوشته شده و دفاع نيز کرده اند ولي براي بسياري از مردم جهان خوردن اينگونه گوشت ها نکوهيده و حتا حرام شده است و يا چيني ها، خوردن گوشت همه چيز را اجازه داده اند و آزاد است در حاليکه ممکن است من و شما از خوردن گوشت عقرب، موش و مارمولک پرهيز کنيم. بهر روي زرتشتيان باور دارند که در تمام سال بايد به اندازه بياشامند و غذا ميل کنند که لازم نباشد در هنگامي جداگانه خود را استراحت داده باشند.

نتيجه:

مواردي که در مورد روزه و دانش بشري بيان کرديم از مسلمانان و حاميان دين اسلام نبود. آقاي موبد نيکنام بيان داشتند که آن اقوالي که مثلا در مورد خوردن يا نخوردن است ممکن است از پيروان دين خاصي باشد که در اين مطلب اينگونه نبوده است.

چند سوال از جامعه زرتشتيان و آقاي نيکنام و افرادي که بيان ميدارند که دين زرتشت تابع دانش بشري است:

-       آيا دانش بشري که در جهان وجود دارد و افرادي که بر طبق آن دانش عمل مي کنند ، آيا زرتشتي هستند؟

-       آيا پرخوري و رسيدگي به شکم و شکم پرستي جزو دانش بشري است؟

-       اگر دين زرتشت ، دين الهي و جهاني مي باشد ، چرا بايد در مورد خوردن و نخوردن جامعه خود از دانش بشري که بر طبق دين زرتشت نيست و کلي مي باشد عمل کند؟ پس دين زرتشت براي چه آمده است و بر اديان ديگر چه وجه تمييزي و برتري دارد؟

-----------------------------------------------------------------------

پی نوشت:

کتاب وندیداد

مقاله مصطفی محمدی اهوازی در مورد روزه از نگاه دانشمندان و پزشکان

سایت موبد کوروش نیکنام

سایت اینترنتی رهپویان ولایت