سامانیان، قومی اصیل و ایرانی، از نسل بهرام چوبین (سردار ساسانی) بودند که بر اثر اتفاقاتی مسلمان شدند. البته سامان‌خُدات-سامان‌خُذاه- جدّ سامانیان، که از بزرگان بود، در اثر محبت والی خراسان به وی، در اواخر عصر بنی‌امیه، از روی اختیار مسلمان شد.

قرآن نه تنها همگان را به گفتار نیک فرا می‌خواند، بلکه از میان همه‌ی گفتارهای نیک، «نیکوترین گفتار» را خواسته است. یعنی قدمی فراتر و بالاتر از گفتار نیک! چراکه عمل و تمسّک گوهر قرآن، خود پاسخ گوی رسیدن به نیکوترین گفتارها و سعادت ابدی است. از همین روی اگر دین زرتشتی به «گفتار نیک» سفارش کرده، اسلام نیز چنین کرده است. «... وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً[البقرة/ 83]

هنر ایرانیِ اسلامی، نه تنها چیزی از ایران باستان کم ندارد، بلکه به مراتب متجلی‌ تر، معنوی‌ تر، زیباتر و دل‌ نوازتر است. آنچه در ادامه می‌آید گفتاری بس شگرف و قابل توجه از شادروان عبدالحسین زرین کوب درباره هنر و اسلام است...

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ساکنین و اقوام بومی ایران، که قبل از ورود آریایی‌ها در نقاط مختلف فلات ایران سکونت داشتند، دارای عقاید مهر پرستی بودند.

در نگاه اَوستا، تخریب خانه‌های مخالفین و ویران نمودن شهرها و آبادی‌هایی که مردمانش با آیین زرتشتی سر سازش ندارند، کرداری نیک شمرده شده است. بر همین اساس پادشاهان ایران باستان همواره بسیاری از شهرهای غیرایرانی و غیرزرتشتی را با خاک یکسان می‌کردند.

استاد عبدالحسین زرین‌کوب، نویسنده‌ی کتاب «دو قرن سکوت»، در سال 1348 کتابی با عنوان « کارنامه اسلام» به نگارش درآوردند که دربردارنده‌ی نظرات ایشان پیرامون فرهنگ و باورهای اسلامی است. ایشان در بخشی از این کتاب درباره‌ی «برده‌داری در اسلام» نکاتی بیان فرمودند که به راستی پاسخی بس محکم و قاطع به یاوه‌گویی‌های جریانات باستان‌گرای افراطی است...