زرتشت و باستانگرایی
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اگر چه برای اولین بار است که دکتر حسین کچویان و دکتر سید جواد طباطبایی رو در روی هم به مناظره می نشینند اما سابقه مواجه قلمی این دو به نقد کوتاه کجویان به پروژه «زوال اندیشه سیاسی ایران » طباطبایی در کتاب «تطورات گفتمان های هویتی در ایران» بر می گردد. بخش دوم این گفتگو(مناظره) خدمت شماره تقدیم می شود:
محور بحث ما ذیل عنوان «ناسیونالسیم ایرانی» سامان پیدا میکند؛ حال ممکن است بر سر اصطلاح «ملی گرایی ایرانی» یا «ناسیونالیسم ایرانی» هم بتوان جدال کرد ولی مسأله پیش از آن، در رابطه با دریافت شما از خاستگاه این مفهوم است. در حقیقت خاستگاه «ناسیونالیسم ایرانی»، چه از لحاظ نظری و چه از نظر تاریخی، درنظر شما چیست؟
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ملت ایران با آغوش باز اين دين اسلام را قبول كرد و در راه نشر آن از هيچ گونه فداكاری خودداری نكرده است. كسانی كه مینويسند اسلام با شمشير بر اين ملت تحميل شده يا تعصب نژادی و احساسات قومی آنها را وادار به اين حرف میكند يا از سير اسلام در ميان نژاد ايرانی اطلاع ندارند. یکی از مهم ترین دلایل اسلام آوردن ایرانیان خستگی یکی از مهم ترین دلایل اسلام آوردن ...
از ابتدای ظهور اسلام، شخص محمد رسول الله (صلی الله علیه و آله) مورد حمایت و تمجید برخی افراد و از سوی دیگر مورد دشمنیها و خصومتهای برخی گروهها قرار گرفتند. اما جالب است بدانیم که دربار ساسانی هم از این مسئله مستثنا نبود. از لحظهی تولد پیامبر، برخی از شاهزادگان و نجبای ساسانی به حمایت از ایشان اقدام نمودند و این امر تا سالیان بعد همچنان ادامه داشت...
ناسيوناليسم در ايران با محور قرار دادن باستان گرايي منهاي ايران دوران اسالم و تاكيد بر جدايي دين از سياست برآيندي بود، از تصورات رمانتيك پيرامون گذشته ايران و هويت ايراني که همواره با افراط و تفريط و عدم در نظرگرفتن واقعيتهاي تاريخي، سنن، آداب و رسوم و فرهنگ غني و ارزشمند ايراني – اسالمي قرين بوده است. ناسيوناليسم ايراني در عصر سلطنت رضا شاه و محمدرضا شاه در قالب گفتماني غالب ترويج گرديد...
هدف اصلی تاریخ نگاری حکومتی عصر پهلوی اول، به ویژه در متون آموزشی و درسی، در جهت القا و تثبیت این باور قرار گرفت که رضا شاه شخصیتی ملی و وطن پرست، ضد اجنبی، از تبار دودمان های ملی ایران باستان و احیا کنندهی عظمت منسوب به ایران عهد باستان است و مردم ایران نیز در طول تاریخ همواره ملتی شاه دوست و شاه پرست بوده اند...
دینکرد دایرة المعارف بزرگ دین زرتشتی و از مهمترین متون پهلوی در شرح و تفسیر و تلخیص اوستا است. فصل هشتادم کتاب سومِ دینکرد، نه تنها ازدواج با محارم را کرداری نیک معرفی کرده، بلکه مصادیقی از آن را به همراه دلایلی بر نیک بودن این عمل بیان داشته است. عنوانِ کرده (باب) هشتادم، از کتابِ سوم دینکرد چنین است: «اعتراض یک یهودی بر هیربد در عیب دانستنِ خُـوَیدودَه یا نیز اعتراض یک یهودی بر هیربد دربارهی....
دینکرد به عنوان یکی از مهمترین متونِ پهلوی (که توسط بزرگترین موبدان زرتشتی در عصر اسلامی و از روی اوستای ساسانی نوشته شد)، اصل خُوَیدوده (ازدواج با محارم) را تأیید نمود و حتی برای اثبات مشروعیت آن دلائلی (هرچند عجیب) ارائه کرد. اکنون زمان آن است که درباره خُوَیدودهی پدر-دختر در آیین زرتشتی سخن بگویم. در کتاب سوم دینکرت، میخوانیم: «<خداوند> خود، پدر سپَندَرمَذ، زمین است؛ همان زمینی که....
آنچه در این نوشتار میآید به نوعی رمزگشایی از سرنوشت حیرتانگیز پوراندخت دختر خسرو پرویز است. دربار ساسانی او را از روی ناچاری و در اثر «معضلِ بیمردی» و «خالی شدنِ عرصه از مردان» به پادشاهی رساند، لیکن برخی رفتارهای مخفیانه و شگفتانگیز او سبب شد تا پس از مدتی به طرزی رازآلود از صفحهی روزگار محو گردد..
دینکرد به عنوان یکی از مهمترین متونِ پهلوی (که توسط بزرگترین موبدان زرتشتی در عصر اسلامی و از روی اوستای ساسانی نوشته شد)، اصل خُوَیدوده (ازدواج با محارم) را تأیید نمود و حتی برای اثبات مشروعیت آن دلائلی (هرچند عجیب) ارائه کرد. اکنون زمان آن است که درباره خُوَیدودهی مادر-پسر در آیین زرتشتی سخن بگویم. در کتاب سوم دینکرت، میخوانیم: «<خداوند> خود، پدر سپَندَرمَذ، زمین است؛ همان زمینی که
در اواخر عُمر امپراتوری ساسانی، دو تن از دختران خسرو پرویز به نامهای پوراندخت و آزرمیدخت پادشاه ایران شدند. همین امر برای برخی از جریانات باستانگرا نماد احترام به زن قلمداد میشود. اما با مطالعهی دقیق تاریخ به شواهدی حیرتانگیز دست مییابیم که نشان میدهد حقیقت دقیقاً خلاف آن چیزی است که این جریانات به خوردِ افراد ساده لوح میدهند...
میرفطروس در کتاب «ایران در گذر روزگاران» رضاشاه را مظهر «مُدارا» می نامد. به راستی این سخن میرفطروس، عمیقاً مضحک و خنده دار و در عین حال تراژیک است. رضاخان پهلوی که دوست و دشمن به خشونت و قساوت و قلدری و سرکوب گری و روحیه استبدادی و خودکامه او اذعان و اعتراف دارند، «مظهر مدارا و همبستگی ملی» نامیده می شود.
ایزدِ مهر از نمایندگان اهورامزدا است که بارها و بارها در اوستا مورد تمجید و ستایش و نیایش قرار گرفته است. آنچه در این نوشتار بیان میگردد، نگاهی به کارنامهی این ایزد مقدس است، از جنگافروزیها، قتل عامها، شکنجهها، تکه تکه کردنِ بدنها و رفتارهایی از این قبیل که همگی با رضایت و اجازه اهورامزدا صورت میگرفت...
درباره اسلام آوردن ایرانیان هرچه پیشتر میرویم، درهایی نوتر و شگرفتر به روی خردمندان گشوده میگردد. از آن جمله میتوان به سخنان عبدالحسین زرینکوب، در کتاب "دو قرن سکوت" و "کارنامه اسلام" اشاره کرد که فرمودند، هرچند فتح ایران با خشونت نظامی همراه بود، اما مسلمان شدن ایرانیان به زور شمشیر نبود. بلکه اکثر ایرانیان از روی اختیار و شوق مسلمان شدند...