پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از مباحث اصلی یوگا، مبحثی شبه علمی به نام چاکرا می‌باشد. یوگا یکی از شش دستگاه فلسفی هندی است که ابعاد دینی و عرفانی دارد. چاکرا به معنی مراکز انرژی است. طبق اعتقاد هندوئیسم، مراکز انرژی در بدن هر موجود زنده‌ای وجود دارند. چاکراها را یک جریان انرژی برای حیات می‌نامند.

حالا سؤال این است که این مراکز انرژی در کدام قسمت بدن هستند؟ عنوان می‌کنند که این مراکز انرژی در امتداد ستون فقرات قرار دارند. چاکراها از قسمت پایین ستون فقرات به قسمت بالا هفت عدد هستند. چاکراهای اصلی به ترتیب شامل:

1.چاکرای ریشه، 2.چاکرای خاجی، 3.چاکرای خورشیدی، 4.چاکرای قلب، 5.چاکرای گلو، 6.چاکرای چشم سوم، 7.چاکرای تاج

ادعای مروجان یوگا این است که با آزاد کردن مراکز انرژی، اثرات مثبتی در سلامتی و کسب موفقیت و ثروت نصیب شما خواهد شد و برعکس اگر این کار انجام نشود، یعنی انسداد یا عملکرد نادرست آن‌ها می‌تواند منجر به اختلالات جسمی، روانی و عاطفی شود و فرد دچار بیماری و آسیب خواهد شد.

یوگاکاران معتقدند این مراکز انرژی هرکدام از آن‌ها با سلامتی بخش خاصی از بدن در ارتباط است. البته این ادعاها در هیچ کجا اثبات نشده است. وقتی یوگاکار آساناها (وضعیت‌های بدنی یوگا) را انجام می‌دهد، حالاتی برای او رخ می‌دهد. «پاولسون» در کتاب کندالینی و چاکراها، نمونه‏‌هایی از حالاتی را توصیف می‏‌کند که در اثر انجام آسانا یوگا پدید می‌‏آید: «سراسیمگی، رفتار نامنظم، احساس شکست عمیق و دشواری در کنار آمدن با زندگی روزمره، یخ کردن‌‏ها و داغ کردن‏‌ها، شواهدی از وجود شخصیت‌‏های چندگانه، تغییر خلق‌‏های شدید، افسردگی یا شادی بیش از حد، دوره‏‌های کسالت یا سرزندگی افراطی، از دست رفتن یا مختل شدن حافظه، ناسازگاری با خویش، با دیگران، با کار یا جهان و به‌طور کلی تغییرات شدید در وضع ظاهر (شخص ممکن است گاه سال‏‌ها جوان‏تر به نظر آید و اندکی پس از آن ۲۰ سال پیرتر به نظر برسد)، دیدن نورها یا رنگ‏‌ها، شکل‏‌های هندسی، صحنه‏‌هایی از زندگی گذشته یا حوادث آینده».[1]

با برررسی این حالات مشخص می‌شود که کاملاً فضای یوگا مرتبط با فضای کشف و شهود عرفانی و ماورائی است. البته نکته مهم‌تر این است که این فضای کشف و شهود و ارتباط با ماوراء، در فضای منفی و آسیب‌زا است. حالاتی که بر یوگاکار عارض می‌شود، حالت‌های روان‌پریشانه در نوآموزان یوگا، کمتر اتفاق می‌افتد، ولی این حالات برای افراد با سابقه و مربیان یوگا امری عادی و مشخص است و این حالات را به‌عنوان برون‏‌ریزی‏‌‌‌‌های مشکلات روانی و مقدماتی برای سلوک معنوی و خودشناسی توجیه می‌کنند.

حالا سؤالی که مروجین یوگا باید جواب دهند اینست که: ارتباط مباحث ورزشی با کشف و شهود چیست؟ با توجه به اینکه علائم این بیداری کندالینی بسیار با علائم اختلالات روانی همپوشانی دارد؛ آیا این عوارض و حالاتی که برای یوگاکار رخ می‌دهد، موجب اختلال روانی نمی‌گردد؟

متأسفانه خیلی از افراد یوگاکار بدون اطلاع از عواقب یوگا، وارد این موضوع می‌شوند. حتی برخی از یوگاکاران مبتدی که حالات بیداری کندالینی برایشان رخ می‌دهد، علت این امر را درک نمی‌کنند و فکر می‌کنند این حالات به علل دیگری رخ داده و انجام یوگا، باعث بهبود و رفع این مشکلات می‌شود؛ غافل از اینکه علت این حالات، انجام دادن یوگا است.

پی‌نوشت:
[1]. ‏کندالینی‌ و چاکراها، ترجمه‌ی جمشید هاشمی‌، تهران‌، تجسم‌ خلاق‌، ۱۳۸۶،ص ۳۲و۳۳
محمد جواد نصیری