پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ نماز تراویح یا همان نمازهای نافله‌ای که در شب‌های ماه مبارک رمضان، خوانده می‌شود، از مستحباتی است که همه مذاهب اسلامی (جعفری(شیعه)، حنفی، مالکی، شافعی، حنبلی) به آن معتقدند.

چنانچه گفته شد شیعه نیز مانند برادران اهل سنت به نافله‌های ماه مبارک رمضان، اهمیت می‌دهد. هر چند در جماعت و فُرادا خواندن، در تعداد رکعات و وقت خواندن نماز تراویح، بین شیعه و سنی اختلافاتی وجود دارد.

بسیاری از اهل سنت گمان می کنند که شیعیان نماز تراویح را بدعت می‌دانند درحالی که این چنین نیست و اتفاقاً نماز تراویح در شیعه مستحب است ولی به جماعت خواندن آن را بدعت می‌دانند.

مسئله قابل توجه اینکه نه تنها شیعیان در تعداد رکعات این نماز و فرادا یا به جماعت خواندن این نماز با اهل سنت اختلاف دارند، بلکه خود اهل سنت نیز در این موارد با یکدیگر اختلاف دارند. چنانچه برای تعداد رکعات نماز تراویح آمار مختلفی مانند: هر شب 8 رکعت، 11 رکعت، 13 رکعت، 20 رکعت، 23 رکعت، 39 رکعت، 41 رکعت و ... در منابع اهل سنت ذکر شده است و هر یک از مذاهب اهل سنت به طریقی این نماز را می ‌خوانند.

مهم‌ترین اختلاف شیعه و سنی در نماز تراویح، در جماعت یا فُرادا خواندن این نماز است، ولی جالب اینکه خود اهل سنت نیز در جماعت یا فرادا خواندن این نماز اختلاف دارند. چنانچه بيهقي و عبد الرزاق روايتی را با اين عبارت نقل كرده اند: «أنبأ أبو نصر عمر بن عبد العزيز بن عمر بن قتادة الأنصاري أنبأ أبو عمرو بن مطر أنبأ أبو خليفة ثنا محمد بن كثير ثنا سفيان عن منصور عن مجاهد عن عبد الله بن عمر قال قال له رجل أصلي خلف الإمام في رمضان قال يعني بن عمر أليس تقرأ القرآن قال نعم قال أفتنصت كأنك حمار صل في بيتك [1] مجاهد مي گويد: مردي از عبد الله بن عمر سوال كرد: آيا در ماه رمضان نماز تراويح را با جماعت بخوانم؟ عبد الله بن عمر گفت: آيا قرآن را خوانده ای؟ گفت: بلي. ابن عمر گفت: آيا مي خواهی مانند الاغ ساكت بمانی؟ در خانه ات نماز بخوان.»

البته علت این اختلاف روشن است، چراکه اولاً نه تنها روایت مستقیمی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) درباره به جماعت خواندن این نماز صادر نشده است، بلکه در کتب روایی اهل سنت خلاف آن نیز ذکر شده است. چنانچه بخاری نقل کرده است: «شبی پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به مسجد آمد و مشغول نماز نافله شد. در این هنگام عده‌ای از مردم آمدند و به نماز نافله پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اقتدا کردند. فردا شب دوباره در مسجد حاضر شدند، ولی پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) دیر کرد و به مسجد نیامد. مردم به درب خانه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) رفتند و درب خانه حضرت را زدند و با صدای بلند ایشان را صدا زدند. در این حال پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در حالیکه غضبناک بود، از خانه خارج شد و به مردم فرمود: این چه کاری است که شما انجام می‌دهید؟ من گمان می‌کنم این نماز [تراویح] بر شما واجب شود. شما باید نماز نافله را در خانه بخوانید. همانا بهترین نماز انسان، نمازی است که در خانه خوانده می‌شود، مگر نماز واجب. » [2]

همچنین مالك گفته است: ربيعه و بسياری از علمای ما وقتی نماز شام و عشاء را در مسجد اقامه می‌كردند، با مردم نمی‌ايستادند و به خانه بر می‌گشتند، اما من با مردم می‌خواندم. [3]

در نتیجه این مباحث نشان داد که فقط این شیعه نیست که در مسئله نماز تراویح با اهل سنت در اختلاف است، بلکه خود اهل سنت نیز در این مسئله دچار اختلاف شده اند.

پی نوشت:
[1]. البيهقي، أحمد بن الحسين بن علي بن موسي ابوبكر (متوفاي 458هـ)، سنن البيهقي الكبري، ج 2، ص 494، ناشر: مكتبة دار الباز - مكة المكرمة، تحقيق: محمد عبد القادر عطا، 1414 - 1994. و مصنف عبد الرزاق ج 4، ص 264
[2]. بخارى، محمّد، صحيح البخاری، تحقيق: محمد زهير بن ناصر، دار طوق النجاة، چاپ اوّل، 1422ق، ج8، ص27
[3]. إبن بطال البكري القرطبي، شرح صحيح البخاري، ج3، ص 119