پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ رهبر معظم انقلاب در سخنرانی‌های متعدد خود با اشاره به گشوده شدن درهای رحمت و مغفرت در ماه رمضان که ماه مهمانی خداوند است و شب قدر در این ماه قرار دارد، دعا را بهترین اعمال این شب ذکر می‌کنند و سفارش می‌کنند بیشتر از دعاهای مأثور استفاده شود.
دعاها از نظر الفاظ دو نوع هستند؛
- دعاهای ماثور، یعنی دعایی که از یکی از معصومین (علیهم‌السلام) رسیده باشد.
- دعاهای غیر ماثور که به آن دعای مصنوع گفته می‌شود، یعنی دعای ساخته شده و ترکیب شده توسط بشر.
گاهی برخی اشخاص دعاها را ترکیب می‌کنند و با الفاظ خاصی دعای مصنوع به وجود می‌آورند؛ با هر دو قسم دعاها می‌شود خداوند را خواند، وقتی محتوای آن مشکلی نداشته باشد؛ دعا لازم نيست حتماً مأثور و رسيده از پيامبر و امام باشد و افراد می‌توانند با ذوق خود به مدح و ستايش خدا پرداخته و به اسماء حسنای خدا متوسل شوند؛ هر کسی با هر زبانی می‌تواند خداوند را بخواند، اگرچه اين‌گونه دعاها قابل مقايسه با دعاهای معصومين نيست و معمولاً بزرگان سفارش کرده‌اند دعاهای مأثور خوانده شود.

رهبر انقلاب نیز در ماه رمضان و مخصوصاً برای شب‌های قدر سفارش کردند: «دعاهایی که از ائمه رسیده است، بهترین دعاهاست. اولاً خواسته‌هایی در این دعاها گنجانده شده است که به ذهن امثال ماها اصلاً خطور نمی‌کند و انسان از زبان ائمه (علیهم‌السلام) آن‌ها را از خدا طلب می‌کند. در دعای ابوحمزه و دعای افتتاح و دعای عرفه، بهترین مطالبات و خواسته‌ها برای انسان مطرح می‌شود که اگر انسان این‌ها را از خدا بخواهد و بگیرد می‌تواند برای او سرمایه باشد.

ثانیاً در این دعاها مایه‌های خشوع و تضرع وجود دارد. مطلب با زبان و لحن و بیانی ادا شده است که دل را خاشع و نرم می‌کند. با عبارات فصیح و بلیغ، عشق و شیفتگی و شوق در این دعاها موج می‌زند. انسان باید این دعاها را قدر بداند و از آن‌ها استفاده کند. البته باید معنای این دعاها را بفهمیم. خوشبختانه الان ترجمه‌های خوب وجود دارد و مفاتیح‌الجنان و دعاهای گوناگون ترجمه شده است. با توجه به ترجمه‌ها دقت کنند و بخوانند. البته تا آن‌جایی که ما دیده‌ایم، هیچ ترجمه‌ای نتوانسته زیبایی‌های الفاظ این دعاها را منعکس کند؛ ولی بالأخره مضمون دعا معلوم است. با توجه به این ترجمه‌ها، دعاها را بخوانند. کسانی‌که می‌خوانند و با آن‌ها عده‌ای هم‌صدا می‌شوند، بعضی از فقرات دعا را لااقل ترجمه کنند. البته مرتبه پایین‌ترش هم این است که اگر انسان معنای دعا را نمی‌فهمد، همین‌ قدر احساس کند که با یک زبانِ شیفته حاکی از سوز دل دارد با خدای متعال حرف می‌زند.»[1]

بعضی دعا‎های مأثور برای زمان خاص است و بعضی دعا‎های مأثور برای مکان‏‌های خاص؛ یعنی دعای خاصی از معصومین (علیهم‌السلام) نقل شده که در این زمان یا در این مکان، چه بگو و چه دعایی بخوان! دعای مأثور گاهی برای زمان خاص است؛ مثلاً دعاهایی که ما در ماه مبارک رمضان داریم؛ دعای روز اول ماه، روز دوم ماه و روزهای دیگر که وقت خاصی برایشان تعیین شده است. آن دعاها در روز یا شب یا ماه سفارش شده، خوانده می‌شود. دسته‌ای از ‎دعاهای مأثور نیز عمومی است و در هر زمانی می‌توانیم بخوانیم.

بنابراین تأکید رهبر انقلاب این است که بهتر است در شب‌های قدر و اوقات دیگر ماه رمضان از دعاهای مأثور که مخصوص این زمان‌هاست و یا دعاهایی که زمان خاصی ندارد و به آن سفارش شده‌ایم، بهره ببریم؛ چون ائمه (علیهم‌السلام) بهتر می‌دانند که چه درخواست‌هایی به نفع ماست و با چه بیانی باید با خداوند سخن گفت و از او حاجت خواست.

پی‌نوشت:
[1]. بیانات رهبر معظم انقلاب در خطبه‌‌های نماز جمعه تهران،‌‌ ۲۹ مهر ۱۳۸۴