پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حیدرعلی قلمداران یکی از سران جریان قرآن‌بسندگی است که منکر ضروریات شیعه از جمله مسئله خلافت و امامت بلافصل حضرت علی (علیه‌السلام) بعد از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و تعیین جانشینی آن حضرت در واقعه غدیر خم است و برای اثبات ادعای خود می‌نویسد: «موضوع غديرخم و خطبه‌های آن هر چه باشد، أبداً ربطی به موضوع خلافت و جانشينی منصوص آن حضرت ندارد كه كسی بتواند در آن برای پيامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) جانشين و ولی‌عهد تعيين كند، بلكه أمر آن به نص آيات قرآن و سنّت رسول و سيره مسلمين صدر اسلام به مشورت انجام می‌گيرد، به دليل عقل و نقل و وجدان و تاريخ.»

قلمداران مدعی است که در كتاب خدا كه بزرگترين حجت و سند مسلمين است، كوچكترين اشاره‌ای به مسئله خلافت و جانشينی نشده است و آنچه را كه مورد ادعای شیعه است، ساخته و پرداخته ارباب اغراض نيست و همه آن‌ها دروغ بر خدا است و در سيره پيغمبر و مسلمين و مؤمنينِ به آن جناب، هرگز  چنين مطلبی ديده نمی‌شود.[1]

در مقابل این ادعای قلمداران باید گفت که چه اشکالی دارد که نام جانشین پيامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در قرآن ذکر نشده باشد، بلکه این معرفی در قرآن، با ذکر اوصاف باشد و سپس رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) این فرد را با ذکر نام و نشان دادن مصداق، به مردم بشناساند.
با مراجعه به قرآن کریم می‌بینیم که در برخی موارد، خداوند به دو طریق افراد را معرفی کرده است؛ گاهی افراد را به نام معرفی کرده، مانند برخی از پیامبران که در سوره مریم از آن‌ها نام می‌برد و می‌فرماید: «وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِبْرَاهِيمَ  إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَبِيًّا [ابراهیم/41] و یاد کن در کتاب خود شرح حال ابراهیم را که او شخص بسیار راستگو و پیامبری بزرگ بود.»
و گاهی هم فرد مورد نظر را با اوصاف معرّفی کرده، مانند داستان حضرت سلیمان (علیه‌السلام)، که می‌فرماید: «قالَ الَّذی عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْکِتاب [نمل/40] آن کس که به علمی از کتاب الهی دانا بود (یعنی آصف بن برخیا که دارای اسم اعظم و علم غیب بود) گفت ...»

و چه بسا معرفی از این طریق (ذکر فضائل و خصوصیات) راه بهتری برای معرفی افراد باشد و به همین جهت بود که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) با بیان ویژگى‏‌ها و صفات ممتاز و منحصر به فرد امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به معرفى او پرداخت و همین مسئله، مقدمه‌ای برای این شد که بسیاری از آیات، قابل تطبیق بر هیچ کس، جز وجود مقدّس آن حضرت نباشد.
مانند آیه 55 سوره مائده که خداوند در آن می‌فرماید: «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آَمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ [مائده/55] ولیّ امر و یاور شما، تنها خدا و رسول و مؤمنانی خواهند بود که نماز به پا داشته و به فقرا در حال رکوع زکات می‌دهند.»

بنا بر تصریح بسیاری از علمای بزرگ فریقین، این آیه درباره امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نازل شده است. علمای بزرگی هم‌چون طبری که از مفسرین مشهور اهل سنت است، درباره شأن نزول این آیه می‌نویسد: «آیه ولایت (55 مائده) در حق علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) نازل شد، هنگامی‌که در حال رکوع صدقه داد.»[2]

پی‌نوشت:
[1]. قلمداران، حیدرعلی، جواب یک دهاتی به آقای محلاتی، ص7.
[2]. طبری، تفسیر طبری، ج10، ص426.