پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ اديان در جهان معاصر از لحاظ منشاء پيدايش به دو گروه الهی و غير الهی تقسيم می شوند كه اديان الهی اساساً به سه دين اسلام، مسيحيت و يهوديت اطلاق می شود و بقيه اديان را در زمره اديان غير الهی بيان می كنند.

اما كتبی كه در مورد دو دين مسيحيت و يهوديت مطرح است، به دو دسته عهد عتيق و عهد جديد تقسيم می شوند، البته كتبی كه مورد قبول همه پيروان هر يك از دو گروه (دين) می باشد و به عنوان كتاب مقدس ياد می شود، عهد عتيق مورد قبول يهوديان و شامل 39 كتاب است و عهد جديد كه اختصاص به مسيحيان دارد از چهار انجيل و 23 رساله تشكيل شده است، هر يك از اين كتب مشتمل بر چند فصل و هر فصل شامل چندين آيه است و سبك نگارش آن از اين لحاظ يكسان می باشد. در این نوشتار توصیفی از عهد عتیق را از نظر می گذرانیم.

عهد در به معنی شرط و عقد و قرارداد است بين انسان و خدا و يا پيمانی است ميان انسان با شخص ديگر.
امّا مراد از عهد جديد در برابر عهد عتيق (پيمان قديم) عبارت از شريعت عيسوی است در مقابل ديانت موسوی، چنانكه در كتاب ارميا باب 31 آيه 31 يهوه، خداوند می فرمايد: (زماني می آيد كه با قوم اسرائيل عهد جديد خواهيم بست نه مانند عهدی كه با پدرانشان بستم) منظور ديانت مسيح است.(3)

عهد عتيق كه كتاب مقدس يهود می باشد به طور كلی به سه دسته می توان تقسيم كرد:
1. تورات (اسفار خمسه): كتاب آسمانی و منسوب به حضرت موسی و شارع اين ديانت است كه شامل 5 كتاب می باشد: الف: سفر آفرينش. ب: سفر خروج. ج: سفر لاويان. د: سفر اعداد. هـ: سفر تثنيه اين كتب به نام های مختلفی مثل تورات خدا(2) تورات موسی(3) ذکر می شود.

2. كتوبيم (نوشتجات): اين كتب دنباله تاريخ يهود و شرح عقايد و آداب و اخلاق اين قوم بعد از حضرت موسی است كه ذيلاً نام می بريم:
1. كتاب يوشع: در اين كتاب شرح می دهد كه بعد از وفات موسی جانشين او يوشع بن نون قوم يهود را از رود اردن عبور داد و اولين شهر را كه اريحا بود با قهر و غلبه تصرف نمودند... .
2. سفر داوران (قضات): در اين سفر شرح حال ملّت يهود پس از فوت يوشع و كهانت العازار پسر هارون را تا زمان سموئيل نبی بيان می نمايد.
3. كتاب روت: شامل 4 فصل است كه شرح حال زنی را بيان می كند كه در آينده جدّه حضرت می شود.
4. كتاب سموئيل كه دارای دو بخش است: شرح جريان تشكيل حكومت واحد يهود در زمان سموئيل و ماجراهای پادشاهی طالوت و داود می باشد.
5. كتاب پادشاهان كه از دو بخش تشكيل شده و شرح حال پادشاهان و جنگ هايی كه ميان يهوديان اتفاق افتاده را بيان می كند و به شرح جانشينی سليمان پس از داود پرداخته است.
6. كتاب تواريخ ايام در 2 قسمت: در ابتدا نسب يهود را از آدم مجدد شروع نموده و تا داود ختم نموده است، بخش اول كه شامل 29 باب است شرح حال داود در آن آمده است و در بخش دوم از سلطنت سليمان شروع شده و شرح جريان های بعد از وفات او را بيان نموده است.
7. كتاب عزرا: شامل ده فصل می باشد كه شرح حال ملت يهود را پس از مراجعت و استقرارشان از بابل به اورشليم بحث می نمايد.
8. كتاب نحميا بعد از عزرا يكی ديگر از رؤسای يهود بنام نحميا به حكومت منسوب شد كه شرح وقايع يهود تا اين تاريخ را در اين كتاب آمده است و در حقيقت می توان آخرين كتاب تاريخی عهد عتيق ناميد كه دنباله كتاب عزرا می باشد.
9. كتاب استر: گوشه ای از تاريخ يهود را در ايران بيان می نمايد.
10. كتاب ايوب: داستانی از زندگانی و امتحانات و وقايع زندگی حضرت ايوب را بيان می نمايد و كتابی اخلاقی كه برای صبر و بردباری در ايام سختی نوشته شده است.
11. مزامير يا زبور داود: كتاب مزبور منسوب به داود از پادشاهان معظم يهود می باشد درباره اين كتاب نظريات و عقايد زيادی ابراز شده است در اسلام داود و پسرش سليمان جزء انبياء شمرده می شوند قرآن سه نوع كتب آسمانی را بر شمرده است كه يكی از آنها زبور است و آن را در رديف تورات و انجيل نام برده است و حال آنكه به نظر يهود داود و سليمان سمت نبوت نداشته و زبور را كتاب آسمانی نمی دانند.
12. امثال سليمان: اين كتاب منظومه هايی است كه حاوی نصايح اخلاقی و حكمت عملی كه دارای 31 فصل است و چون اكثر مطالب آن از سليمان بن داود است به او منسوب شده است.
13. كتاب جامعه: شامل 12 باب می باشد در اين كتاب به دنيا با حسّ بدبينی نگريسته و مؤلف با تجارب و تفكرات خود مطالبی درباره فلسفه و عالم هستی بيان نموده ولی عاقبت، خدا را داور اعمال افراد نيك و بد دانسته است.(7)
14. غزل های سليمان: سروده های حضرت سليمان می باشد، و دارای 8 فصل است.
3. نبوئيم: سلسله كتب منسوب به انبيای بنی اسرائيل است كه به صورت كنايه و اشاره در حالت خواب و رؤيا بيان شده است.
1. كتاب اشعياء 2. كتاب ارمياء 3. كتاب مراثي ارمياء 4. كتاب حزقيال 5. كتاب دانيال 6. كتاب هوشيع 7. كتاب يوئيل 8. كتاب عاموص 9. كتاب عوبديا 10. كتاب يونس 11. كتاب ميكاه 12. كتاب ناحوم 13. كتاب حبقوق 14. كتاب مفنيا 15. كتاب جعّي 16. كتاب زكرّيا 17. كتاب ملاكی.

پی نوشت:

(1). رساله 1 به عبرانيان باب 8 آيه 8 باب 10 آيه 16.
(2).  ج2، تواريخ، باب 34، آيه 14.
(3). نحيما باب 8، ايه 1.