پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ پس از پایان گرفتن مناسک حجة الوداع (آخرین حج پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)) در سال دهم هجرت، حاجیان مکه را ترک کردند و راهیِ سرزمین و شهر و دیار خود شدند. رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در محل غدیر خم توقف کردند و آنان را که پیش تر رفته بودند، به بازگشت دعوت کردند و در انتظار رسیدن حاجیان بازمانده شدند.(1) چون همه حاجیان گرد آمدند، وقت آن شد که پیامبر رحمت حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به امر خدای متعال، آخرین رسالت خود را به سمع و نظر حاجیان و از رهگذر آنان به تمام جهانیانِ همه اعصار برسانند.

با تفصیلی که در تاریخ، ثبت و ضبط شده است، از جهاز شتران منبری فراهم شد و همگی در انتظار فرمان خدا از زبان رسولش نشستند. در این همایش بزرگ، فرمان الهی بر این بود که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) جانشین خود را که از سوی خدا تعیین شده بود، به مسلمانان معرفی کنند تا مبادا به بیراهه و سردرگمی و فتنه در افتند.
بر اساس روایت تاریخ، رسول گرامی خدا حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در خطبه مفصلِ غدیر خم که در جمع یکصد و بیست هزار مسلمان متشکل از مرد و زن ایراد کردند، به فرموده خدای متعال دست مبارک امیرمؤمنان (علیه‌السلام) را بالا برده و فرمودند: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه.(1) هر کس که من مولا و سرپرست اویم، این علی مولا و سرپرست اوست.»

بلافاصله و در پی این جمله به درگاه خدای منان دعا کرده و عرض داشتند: «اللهم وال من والاه، وعاد من عاداه، وانصر من نصره، واخذل من خذله.(2) بارالها! آنان که دوستش دارند دوست بدار و آنان که با وی دشمنی می ورزند دشمن دار و هر کس که او را یاری کند، یاری فرما و هر كس كه او را خوار سازد، خوار كن.» این روایت را بزار نقل کرده و راویان آن، راویان صحیح بخاری هستند، غیر از فطر بن خلیفه که او نیز مورد اعتماد است.(3)

این دعا و نفرین پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) تنها در موضوع امیرمؤمنان (علیه‌السلام) آمده است و ایشان با همه مشکلات و گرفتاری هایی که از زمان بعثت، در مکه، در مدینه و تا آخر عمر شریفشان از مردم می‌دیدند، چنین دعا و نفرینی در حق مخالفان خود بیان نداشتند و اصولاً چنین روشی را برای خود در پیش نگرفتند.
در مقابل، نسبت به بی اعتنایان و دشمنی کنندگان به امیرمؤمنان (علیه‌السلام) دعا و نفرین کردند. به فرموده علما، دعا و نفرین «و انصرمن نصره، واخذل من خذله؛ آن که او را یاری کند، یاری فرما و هرکس او را وانهاد، به حال خودش واگذار» توسط پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مختص به آن زمان نبوده است، بلکه هر کس در هر زمانی که به یاری آن حضرت برخیزد، خدا او را یاری خواهد کرد و هر کس حضرت را دشمن بدارد، خداوند دشمن او خواهد شد.

پی‌نوشت:
1. ابن أثير، عزالدين، أُسدالغابة، ج‌۵، ص131، نشر دار الفكر – بيروت.
2. نسائی، احمد بن شعیب ابوعبدالرحمن، خصائص امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب، ج۱، ص۱۰۳.
3. هیثمی، علی بن ابی‌بکر، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج۹، ص۱۰۵، نشر دار الریان للتراث/ دار الکتاب العربی - قاهره، بیروت - ۱۴۰۷ه.