پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ همواره باستانگراها، از منشور کوروش به نیکی یاد می‌کنند و آن را مایه‌ی افتخار خود می‌خوانند. در حالیکه امروزه، تاریخ‌پژوهان خردمند، ارزشی برای منشور کوروش قائل نیستند. چه اینکه اولاً اصالت این منشور زیر سؤال است. به عبارتی، اصل واقعی بودن آن ثابت شده نیست و شواهدی بر جعلی بودن آن وجود دارد.[1] و اگر هم واقعی باشد، منشور خودستایی است. یعنی کوروش می‌گوید که من خیلی انسان خوبی هستم. خیلی بزرگوار و شریف هستم. آن قدر خوبم که مردم پاهای من را می‌بوسند.[2] روشن است ارزش چنین سخنان سخیف و سطح پایینی چقدر است! گذشته از این، پژوهشگران نامداری چون توماس هریسون و ماتیاس شولتس، هانس پیتر شاودیگ و... هم گفته اند که منشور کوروش، در بهترین حالت، یک دروغ‌نامه تبلیغاتی است که در آن، کوروش از خودش تشکر کرده و تاریخ را تحریف کرده است.[3]

کوروش در این منشور، از بت‌ها تمجید می‌کند. از جمله آنکه بت مردوک را می‌ستاید و آن را خدای خود می‌خواند. قابل توجه آنکه مردوک به معنی گوساله است.[4] اما جالب‌تر از همه آن است که بدانیم کوروش، با کاهنان حیله‌گر معبد اساگیلا (معبد بت‌پرستان مردوک) همدست شده بود. کوروش در منشور می‌گوید که من بت‌ها را به جایگاه قبلی (که جایگاه بسیار محترمانه‌ای بود) برگرداندم. تا مردم برای بت‌ها، غاز و مرغابی و کبوتر و... پیشکش کنند. طبیعی است که این پیشکشی‌ها مستقیم وارد شکم کاهنان می‌شد! کوروش حتی به صراحت، کسانی که به کاهنان معبد، سهمیه‌ (غذا و سرمایه و...) می‌دهند را ستایش کرده است.[5] چنان که می‌خوانیم:

[... (باشد که) آنان تا روزگاران دراز (؟)، سهمیه‌دهندگان نیایشگاه‌هایمان باشند و (؟)] (باشد که) مردمان بابل شاهیِ مرا [بستایند]. من همهٔ سرزمین‌ها را در صلح (امنیت) نشاندم. ................................... [غا]ز، دو مرغابی ده کبوتر، بیشتر از [پیشکشی‌های پیشینِ] غازها و مرغابی‌ها و کبوترهایی که .................................... [روزا]نه افزودم. (بند 36-37)

پی‌نوشت:

[1]. بنگرید به: «منشور کورش، جعلی است. قدمت تاریخی ندارد»
[2]. بنگرید به: «خودستایی... و دیگر هیچ!»
[3]. بنگرید به: «توماس هریسون: منشور کوروش، دروغ‌نامه تبلیغاتی» و «فرمانروای دروغین صلح!»
[4]. بنگرید به: «کورش هخامنشی و پرستش مردوک»
[5]. منشور کوروش، بند 36-37.