پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) همواره مسلمانان را به تلاوت و تدبر در قرآن توصیه و سفارش کرده‌اند. ایشان قرآن را راهنمای سعادت بشر در دنیا و آخرت معرفی کرده‌اند که با انس و الفت گرفتن با آن و تلاوت و تدبر عمیق در آن می‌توانند راه سعادت از شقاوت را پیدا کنند. اما یوسف مردانی شیخ‌المشایخ فرقه صوفیه گنابادی در سخنانی عجیب و برخلاف آیات و روایات درباره خواندن قرآن و تدبر و فهم از آن می‌گوید: «قرآن تحریف نشده، ما در برداشت‌ها خطا و اشتباه می‌کنیم. قرآن باید بر وجود خود شخص، نازل بشه نه اینکه کتاب و کاغذ را بخوانیم و چیزی بفهمیم، نه خیر از خواندن قرآن به‌این‌ترتیب چیزی نمی‌فهمیم.» [1] این سخن دقیقاً برخلاف فرموده خداوند متعال است که می‌فرماید: «فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ [مزمل / 20] هرچه برای شما امکان دارد قرآن بخوانید.» همچنین اگر قرآن قابل‌فهم نیست، پس چرا خداوند متعال در سوره قمر چهار بار این آیه شریفه را تکرار کرده است که: «وَلَقَدْ یسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکرِ فَهَلْ مِن مُّدَّکرٍ [قمر / 17] و این قرآن را آسان ادا کردیم تا از آن پند گیرند آیا پند گیرنده‌ای هست؟» خداوند متعال نه‌تنها قرآن را آسان و قابل‌فهم معرفی کرده است بلکه اشخاصی را که از فهم قرآن و از تدبر در آن به دور هستند را مورد سرزنش قرار داده و می‌فرماید: «أَفَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلی قُلُوبٍ أَقْفالُها [محمد / 24] آیا آن‌ها در قرآن تدبّر نمی‌کنند، یا (مگر) بر دل‌هایشان قفل نهاده شده است.»
برداشت یوسف مردانی از تلاوت و تدبر در قرآن برخلاف نظر ائمه اطهار (علیهم السلام) است. زیرا پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می‌فرماید: «تدبّروا القرآن و افهموا آیاته.» در قرآن بیندیشید و آیاتش را بفهمید.[2] سخن یوسف مردانی درباره اینکه با خواندن قرآن چیزی از آن نمی‌فهمیم در حق خود او و دیگر مشایخ و اقطاب صوفیه گنابادی ثابت و صادق است. زیرا اولاً خود او معترف به این است که ما چیزی از قرآن نمی‌فهمیم. ثانیاً از آنجا که از قرآن چیزی نمی‌فهمند، آیات قرآن کریم را به نفع و میل خود معنا و تفسیر می‌کنند. کما اینکه تفاسیر آن‌ها از آیات، برخلاف تمام تفاسیر معتبر شیعه و اهل سنت است.
به‌عنوان نمونه یکی از موارد عدم فهم آن‌ها از قرآن این است که نورعلی تابنده قطب این فرقه در تفسیر به‌رأیی عجیب، پریدن از روی آتش در چهارشنبه‌سوری را مستند به آیات قرآن کرد و گفت: «اگر نیت‌تون و نیت‌مون قرآن باشه ما به استناد یک آیه قرآن که می‌فرماید: «وَ اِنْ مِنْکُمْ اِلاّ وارِدُها [مریم/71] یعنی همه‌تون وارد آن می‌شوید یعنی وارد آتش.» حتی پرسیدند از پیغمبر که تو هم وارد می‌شوی، پیغمبر فرمود: بله من هم وارد می‌شوم، منتهی من روی آن می‌پرم یعنی آتش اول سرد می‌شه بعد می‌پرم... اینه که این جزء آیه قرآنه. منتهی رسم بوده که قبل از اسلام هم در ایران بوده است. اگر خلاف اسلام می‌دیدند حذف می‌کردند و این کار را نکردند و تا حالا مانده است.» [3] این تفسیر از قرآن و استنادش به آیات مبارک قرآن، تفسیری است که به ذهن و عقل هیچ مفسری از صدر اسلام تا به حال خطور نکرده است. از دیگر موارد عدم فهم صوفیان از قرآن که بسیار معروف هم هست، این است که ایشان بازهم برخلاف تمام مفسرین در مورد آیهٔ «وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ [حجر/99] و پروردگارت را عبادت کن تا برایت یقین فرا رسد.» واژه یقین را که در همه تفاسیر معتبر شیعه و سنی به معنای مرگ بیان شده، به جهت رهایی از شرع مقدس، آن را تفسیر به رأی کرده و می‌گویند وقتی شخصی به مقام یقین رسید، عبودیت دیگر جایی نخواهد داشت. [4]
این موارد نشان می‌دهد که ایشان یا واقعاً از قرآن چیزی نمی‌فهمند یا اینکه نمی‌خواهند بفهمند. زیرا آیات قرآن برملا کننده هر انحراف و کژی است و هادی و راهنمای هر شخصی است که بخواهد هدایت شود. طبق قول یوسف مردانی اگر قرآن قابل‌فهم نباشد و لازم باشد که قرآن بر هر شخصی نازل شود، دیگر چه نیازی به وحی بر رسول خدا صلی الله علیه و آله بود که قرآن بر او نازل شود. خداوند متعال می‌توانست قرآن را بر تک‌تک افراد نازل کند، لذا این سخن و ادعا تمام نبوت و رسالت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) را زیر سؤال خواهد برد.

پی‌نوشت:
[1]. سخنرانی یوسف مردانی / 26 10/ 1396
[2]. محمّدباقر مجلسی، بحارالانوار تهران، دارالکتب الاسلامیه، بی‌تا، ج 37، صص 132 و 209
[3]. سخنرانی نورعلی تابنده، 25 /12/ 1394
[4]. گنابادی، ملا علی، صالحیه، حقیقت، تهران، ص 411