وجود خانقاه، زمینه ساز شاهدباز شدن صوفیان
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب- از دلایلی که صوفیه روی به شاهدبازی آوردهاند، وجود سیر و سلوک بر اساس تجارب شخصی مشایخ است. ایشان بر مبنای تجربه شیخی از مشایخ، در طریق او سلوک کرده و به خاطر تفاوت در استعدادها، در سلوک ناموفق بودهاند. بر همین اساس به انحراف کشیده شده و از مسیر اصلی منحرف گشته و از حقیقت دور شدند و به عقیدهای همچون شاهدبازی باور پیدا کردند.
«یکی از دلایل متعدد تمایل برخی از صوفیه به شاهدبازی آن است که مریدان در خانقاه مجتمع بودند و همان جا زندگی میکردند و شب و روز خود را در حجرههای خانقاه زیر نظر شیخ سپری میکردند و در چنین مکانهایی امکان وقوع اینگونه افعال(شاهدبازی) زیاد است.»[شاهدبازی در ادبیات فارسی، ص 128] بنابراین آنان که راه شرع را در پیش نگرفته و در پی تجارب شخصی افرادی که غالب آنها مورد تایید نبودند، راه افتادند، به انحرافاتی همچون شاهدبازی مبتلا گشته و از صراط حق دور شدند.
پینوشت:
شمیسا سیروس، شاهدبازی در ادبیات فارسی، فردوس، تهران، 1381، ص 128
افزودن نظر جدید