پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از دلایل وجود کثرت کرامت در کتب صوفیه، این است که مشایخ و بزرگان صوفیه کرامت را ابزاری برای اثبات حقانیت خود می‌دانستند. لذا مشایخ و مریدانشان کرامات زیادی را به خود و بزرگانشان نسبت می‌دادند. دکتر غنی از محققان صوفی مسلک نیز درباره کرامات صوفیه، معتقد است که صوفیان در کرامت تراشی راه افراط را پیموده‌اند و هزاران کرامت به اولیاء نسبت داده‌اند. اما اینکه کرامت می‌تواند دلیل بر حقانیت یک صوفی باشد، باید گفت در واقع فقط یک دلیل‌تراشی ساختگی است. زیرا هیچ‌گاه کرامت، به خاطر مشخص نبودن روحانی و شیطانی بودنش نمی‌تواند دلیل بر حقانیت باشد. آن‌هم کراماتی که هیچ بار عقلی و شرعی بر آن منطبق نیست و صرف ادعاست. حتی برخی از صوفیان به این امر اشاره کرده‌اند که نباید با یک کرامت فریب خورد. کما اینکه بایزید می‌گوید: «اگر ببینید مردی سجاده بر آب گسترده و در هوا مربع نشسته تا اعمال او را در اوامر و نواهی نبینید فریب نخورید.» [عطار، تذکره الاولیاء، ج 1، ص 129 و 166 ذکر بایزید بسطامی] بایزید دقیقاً به این نکته اشاره می‌کند که دلیل حقانیت شخص، پایبندی او به شرع مقدس و عدم انحراف از مبانی و عقاید اسلامی است نه کرامتی که می‌تواند دروغ و ساختگی باشد. حتی اگر هر امر خارق‌العاده‌ای دروغ و ساختگی نباشد، بازهم نمی‌تواند دلیل بر حقانیت باشد چراکه هر شخصی مثل مرتاضان هم با ریاضات غیرشرعی به امور خارق‌العاده دست پیدا می‌کنند.

پی‌نوشت:
الهامی، داود، عرفان اسلامی و عرفان التقاطی، نشر مکتب اسلام، 1374، ص 234
عطار نیشابوری، فریدالدین،،‌ تذکره الاولیاء، مصحح نیکلسون، 1905 م، ج 1، ص 129 و 66، ذکر بایزید بسطامی