پرسش: آیا قرآن کریم به‌طور مطلق از همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) تمجید کرده است؟

پاسخ: قرآن کریم در آیه 6 سوره احزاب، گرچه همسران پیامبر را ستوده و برای آنان اجر و منزلت ویژه‌ای را قائل شده و آنان را امّ المؤمنین معرفی کرده است؛ ولی در جایی دیگر، این مقام را مقیّد به تقوا نموده، آن‌جا که می‌فرماید: «یَا نِسَاءَ النَّبِیِّ لَستُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَیتُنَّ.[احزاب/32] ای همسران پیامبر! شما هم‌چون یکی از زنان معمولی نیستید، اگر تقوا پیشه کنید.»
چه عملی به مانند خروج بر امام به حقّ و معصوم، ضدّ تقوا و مخالف با دین است؟ مگر نه این است، که قرآن کریم همسران دو پیامبر ـ نوح و لوط ـ را مذمّت کرده و آن دو را خیانت‌کار معرفی کرده است: «کَانَتَا تَحتَ عَبدَینِ مِن عِبَادِنَا صَالِحِینَ فَخَانَتَاهُمَا.[احزاب/10] آن دو [همسر نوح و لوط] تحت سرپرستی دو بنده از بندگان صالح ما بودند؛ ولی به آن دو [نوح و لوط] خیانت کردند.»
پس ممکن است، همسر یک پیامبر اولوالعزم نیز خیانت‌کار درآید. گرچه خداوند می‌فرماید: «وَ اَزوَاجُهُ اُمَّهَاتُهُم.[احزاب/6] و همسران پیامبر مادران مؤمنین‌اند».
ولی این تنها به حرمت ازدواج با آنان اختصاص دارد، همان‌گونه که در این آیه به این وجه شبه بین همسران پیامبر و مادران اصلی انسان اشاره شده است: «حُرِّمَت عَلَیکُم اُمَّهَاتُکُم.[نساء/23] مادرانتان بر شما [نکاح با آنان] حرام است».
شاهد این توجیه، روایتی است که سیوطی از قتاده در تفسیر آیه «وَ اَزوَاجُهُ اُمَّهَاتُهُم» نقل کرده و می‌گوید: «همسران حضرت، امّهات مؤمنین در حرمت نکاح‌اند. بر هیچ مؤمنی حلال نیست، که همسری از زنان پیامبر را به نکاح خود درآورد؛ چه زمان حیات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در صورتی‌که حضرت او را طلاق دهد و چه بعد از مرگ پیامبر؛ آنان بر هر مؤمنی حرام‌اند، همانند حرمت نکاح با مادر.»[1]

پی‌نوشت:

[1]. درّ المنثور، سیوطی، ج 6، ص 566.