پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ پرسشی که در مسئله مربوط به مهدویت مطرح است، این است که وضعیت ادیان کنونی در آخرالزمان و پس از ظهور امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه) چگونه خواهد بود؟ آیا بعد از ظهور حضرت تنها دینی که باقی می‌ماند، دین مبین اسلام است و بقیه ادیان نابود می‌شوند؟
با رجوع به روایات، دو پاسخ متناقض دریافت می‌کنیم. برخی روایات بیانگر این مطلب هستند که ادیان دیگر تا قیامت برپا هستند و از بین نمی‌روند، دسته دوم روایات بیانگر این موضوع هستند که تنها دین اسلام، باقی خواهد ماند و ادیان دیگر از بین خواهند رفت.
دسته اول این روایت مؤید قرآنی دارند.
روایات دسته اول (روایاتی که قائل به بقاء ادیان دیگر هستند)
علامه مجلسی در کتابش روایتی از ابابصیر از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است: «قلت فما یکون من اهل الذمة عنده قال یسالمهم کما سالمهم رسول الله و یودون الجزیة عن ید وهم صاغرون.[1] عرض کردم: حضرت مهدی (علیه السلام) با اهل ذمه (یهود و نصارا) چه می‌کند؟ حضرت فرمودند: مانند پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) با آنان مصالحه می‌کند و آن‌ها نیز جزیه می‌دهند.»
اما روایات دسته دوم (روایاتی که بیانگر نابودی ادیان دیگر هستند)
1) عبدالله بن بکیر از امام موسی بن جعفر (علیه السلام) روایت می‌کند که از حضرت تفسیر آیه «أَفَغَير دينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ.[آل عمران/83]آيا جز دين خدا را مى‏‌جويند؟ با آن‌كه هر كه در آسمان‌ها و زمين است، خواه و ناخواه سر به فرمان او نهاده است، و به‌سوى او بازگردانيده مى‏‌شوند.» را پرسیدم. حضرت فرمودند: آیه مذکور در شأن حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه) نازل شده است. وقتی آن حضرت ظاهر شد، دین اسلام را بر یهود، نصارا، صابئین و کفار شرق و غرب عرضه می‌دارد. پس هر کس با میل و اختیار اسلام بیاورد، به نماز، زکات و سایر واجبات امرش می‌کند و هر کس از قبول اسلام، امتناع ورزد، گردنش را می‌زند تا این‌که در شرق و غرب زمین، جز موحد و خداپرست کسی باقی نماند»[2](بحارالانوار: 52/381)
آن‌چه که از ظاهر این روایت فهمیده می‌شود این است که تمامی مردم، به دین واحد یعنی اسلام دعوت می‌شوند و دین دیگری باقی نخواهد ماند.
2) علامه مجلسی در بحار روایتی از امام باقر (علیه السلام) آورده است. امام باقر (علیه السلام) در تفسیر آیه شریفه «هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدي‏ وَ دينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ.[توبه/33] اوست آن کسى که پیامبرش محمّد را با هدایت و دین حق به رسالت فرستاد تا آن را بر همه ادیان چیره کند، هر چند مشرکان ناخشنود باشند.» فرمودند: طوری می‌شود که احدی باقی نمی‌ماند، مگر این‌که به محمد ایمان بیاورد.»[3]
می‌بینیم که این روایات، در تقابل با روایات دسته اول هستند و بیانگر نابودی ادیان دیگر غیر از دین اسلام هستند.
اما با رجوع به قرآن به آیاتی بر می‌خوریم که مؤید روایات دسته اول هستند و روایات دسته دوم را نقض می‌کنند. ظاهر این آیات این است که یهود و نصارا تا قیامت باقی خواهند ماند.
1) آیه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که به بقا ادیان الهی حکم می‌کند، آیه 55 سوره مبارکه مائده است. خداوند می‌فرماید: «إذ قالَ اللَّهُ يا عيسي‏ إِنِّي مُتَوَفِّيکَ وَ رافِعُکَ إِلَيَّ وَ مُطَهِّرُکَ مِنَ الَّذينَ کَفَرُوا وَ جاعِلُ الَّذينَ اتَّبَعُوکَ فَوْقَ الَّذينَ کَفَرُوا إِلي‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُکُمْ فَأَحْکُمُ بَيْنَکُمْ فيما کُنْتُمْ فيهِ تَخْتَلِفُونَ.[مائده/55] یاد کن زمانى را که خدا گفت: اى عیسى، من تو را به‌طور کامل برمى‌گیرم و به‌سوى خویش بالا مى‌برم، و تو را از معاشرت با کافران و ناپاکان دور نگه مى‌دارم، و کسانى را که از تو پیروى کرده‌اند، تا روز قیامت بر یهودیانى که کفر ورزیده‌اند برترى و تسلط مى‌بخشم. سپس بازگشت همه شما به‌سوى من است، آن گاه میان شما در آن‌چه بر سرش اختلاف مى‌کردید، داورى خواهم کرد.»
2) آیه دیگر آیه 64 سوره مبارکه مائده است. خداوند فرمودند: «وَ قالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْديهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ يَداهُ مَبْسُوطَتانِ يُنْفِقُ کَيْفَ يَشاءُ وَ لَيَزيدَنَّ کَثيراً مِنْهُمْ ما أُنْزِلَ إِلَيْکَ مِنْ رَبِّکَ طُغْياناً وَ کُفْراً وَ أَلْقَيْنا بَيْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلي‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ کُلَّما أَوْقَدُوا ناراً لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ وَ يَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَساداً وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ الْمُفْسِدينَ.[مائده/64] یهودیان گفتند: دست خدا بسته است (دست‌هاى خودشان بسته و بى‌اقتدار باد، و به‌سزاى آن‌چه گفتند لعنت بر آنان باد) بلکه هر دو دست خدا باز است و قدرتش بی‌کران. هرگونه بخواهد مى‌بخشد. و قطعاً کتابى که از جانب پروردگارت به سوى تو فرو فرستاده شده است، بر سرکشى و کفر بسیارى از آنان مى‌افزاید، و ما تا روز قیامت میانشان دشمنى و نفرت افکنده‌ایم. هرگاه براى جنگ با پیامبر و مسلمانان آتشى برافروزند خدا آن را خاموش مى‌کند. آنان در زمین به فسادگرى مى‌کوشند، و خدا فسادگران را دوست نمى‌دارد.»
مقتضای ظاهر آیات این است که دین یهود و نصارا تا قیامت باقی خواهند ماند.
آن‌چه که مسلم است روایاتی قابل استناد هستند که موافق ظاهر قرآن باشند و روایات مخالف با قرآن کنار گذاشته می‌شوند، بنابراین می‌توان گفت که ادیان الهی در زمان قیام امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) باقی هستند. ولی با این توضیح که صاحبان سایر ادیان الهی به برکت وجود نازنین امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه) به حقیقت دین خدا پی می‌برند و ادیانی چون مسیحیت، یهود و غیره از تحریفات پاک می‌شوند و با پاک شدن سایر ادیان الهی از تحریفات، هیچ نکته مخالفی بین آن‌ها و شرع مقدس اسلام نخواهد بود.
بنابراین یهود و نصارا در دوران حکومت حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه) باقی خواهند ماند و از عقاید شرک آلود خود، مانند تثلیث دست برمی‌دارند و تحت حمایت حکومت اسلامی مهدوی، به زندگی خود ادامه می‌دهند، و دین اسلام دین جهانی و بر تمام دین‌ها غالب می‌گردد.

پی‌نوشت:

[1]. المزار الکبیر، ابن‌مشهدی، مؤسسة النشر الاسلامی، قم: ص135
بحارالانوار، علامه مجلسی، دار احیاءالتراث العربی، بیروت: ج52، ص376، باب27، ح177
[2]. بحارالانوار، علامه مجلسی، دار احیاءالتراث العربی، بیروت: ج52، ص390
[3]. همان، ص346

نویسنده: محمد یاسر بیانی