پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ انسان یک موجود حقیقت‌جو است و این مهم یکی از اختصاصات فطری بشر است که شامل همه انسان‌ها در همه اعصار و قرون می‌شود. در این میان با توجه به حس پرستش که آن نیز از جمله امور فطری در انسان به شمار می‌رود، طبیعتا انسان در مسیری قرار می‌گیرد که رو به سوی حقیقت باشد و لااقل این‌که هر انسانی به دنبال رسیدن به نقطه کمال و تکامل است گرچه در این راه، بنا بر مواردی از مسیر و صراط مستقیم خارج شده و به بیراهه رود، اما در واقع این کج‌روی‌ها چیزی از آن اصل ثابت شده را مختل نمی‌کند و قانونِ حسِ حقیقت‌جویی به قوه خود باقی است.
زمانی که خداوند برای هدایت بشر پیامبرانی را برای ایشان فرو فرستاد، عده‌ای با برداشت‌های گوناگون و تعریف‌های نو از آن‌چه برایشان به عنوان مسیر هدایت آورده شده بود، گام در مسیری نهاده و فرقه‌ای را تشکیل دادند چنانکه مثلا در روایتی در کتب اهل‌سنت از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) که ابوهریره آن را نقل کرده آمده است: «قوم یهود به هفتاد و یک فرقه و قوم نصارا به هفتاد و دو فرقه منشعب گردیدند...»[1] و این روند همچنان ادامه داشته تا جایی که ایشان در ادامه همین روایت فرموده باشند: «... و امّت من نیز به هفتاد و سه فرقه منشعب خواهند گردید.»[2]
آن‌چه مسلّم است این‌که تمامی این فرقه‌ها همگی نمی‌توانند درست و کامل باشند و لاجرم فقط یکی از آن‌ها درست و به سوی هدایت خواهد بود و بقیه با برداشت‌های نادرست از مسیر حق فاصله خواهند گرفت که می‌بایست با توجه به مشترکاتی که میانشان برقرار است به حُسن تدبیر خاص، ایشان را به مسیر مستقیم هدایت نمود. اما در وجود فرق مختلف سخن فخر رازی شنیدنی است که می‌گوید: «این خبر گواهی است بر این که هفتاد و دو مذهب باطل، با عقاید فاسد و تنها یک فرقه بر حق وجود دارد. همچنین این ضلالت و گمراهی در یک موضوع و مسأله خاص، منحصر نمی‌گردد، بلکه موضوعات فراوانی همچون ذات، صفات، احکام، افعال، اسماء خداوند متعال، قضا و قدر، عدل و جور، ثواب و عقاب، وعد و وعید و امامت را دربر می‌گیرد. حال اگر فرقه‌های گمراه که هفتاد و دو فرقه می‌شوند را بر مسائل فراوانی که مورد اختلاف میان مذاهب است ضرب کنیم، حاصل ضرب، رقم بالایی می‌گردد که با اضافه کردن مواردی چون اعتقادات، الهیات، احکام ذوات و صفات و صفات، رقم بالاتری را به خود اختصاص خواهد داد.»[3]
با این وجود دین اسلام به عنوان کامل‌ترین دین در بین ایان آسمانی با وجود گوناگونی و تعدد فرق و مذاهبی که در آن پدید آمده است، و با توجه به آیاتی از قرآن که امر به وحدت نموده است «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّـهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّ‌قُوا [آل‌عمران/103] و همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و پراکنده نشوید» ایجاد وحدت و در بین صفوف امّت اسلامی و مراقبت از آن را در اولویت کارهای دین مبین اسلام قرار داده است. و این حقیقتی است که مایه بسیاری خیر و برکت و مایه امنیت و ثبات و صلاح امور جامعه گردیده است که در پرتوی آن صمیمیت و دوستی را برای آحاد جامعه به ارمغان آورده است و این مهم به عنوان یک الگو در بین ملل و جوامع مطرح شده و کانون محبت و دوستی بین مردم جهان را ترویج می‌کند.
از این رو بدیهی است در صورتی که مسلمانان جهان به خوبی بتوانند با تشکل قوی آن در بین امت‌های اسلامی وحدت میان خود را حفظ کنند می‌توانند ضمن تبلیغ و نشر وحدت اسلامی برای مردم سراسر جهان، نیرنگ بدخواهان را نیز به خود دشمنان کیان اسلامی بازگردانند.

پی‌نوشت:
[1]. ترمزی، سنن ترمزی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج5، ص25
[2]. همان، ج5، ص2641، ح2641
[3]. فخر رازی، تفسیر کبیر، دار الکتب العلمیه، بیروت، ج1، ص16