پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب؛ جوانمردی خصلتی ارزشمند است که زیربنای بسیاری از ملکات اخلاقی همانند بخشش، گذشت و دوری از تهمت و خیانت، بوده و موجب می‌شود که فرد حتی در سخت‌ترین شرایط بر ارزش‌های انسانی و اصول اخلاقی تأکید ورزد. قرآن کریم درباره اصحاب کهف می‌فرماید: «نحن نقصّ علیک نَبَأهم بالحقّ انّهم فِتْیَةٌ آمَنُوا بربّهم و زدناهم هدی [۱] ما داستان آن‌ها را به‌حق برای تو بازگو می‌کنیم. آن‌ها جوانانی بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند و ما بر هدایت‌شان افزودیم».[۲]
در اسلام و خصوصاً در مکتب حسینی این خصلت به اوج خود می‌رسد و هرکسی که خود را حسینی بداند باید مزیّن به صفت مردانگی و جوانمردی باشد. به نمونه‌هایی از مردانگی و جوانمردی در مکتب حسینی اشاره می‌کنیم:
۱. در جریان پیشنهاد ترور عبیدالله ابن زیاد در منزل هانی بن عروة با وجود مهیا بودن همه شرایط برای از بین بردن ابن زیاد، مسلم بن عقیل از این کار امتناع نمود، زمانی که علت را جویا شدند فرمود: «از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت کرده‌اند که فرمود، اسلام از کشتن ناگهانی منع کرده است و مسلمان چنین کشته نشود».[۳]
۲. امام حسین علیه السلام در مسیر خود به کوفه، از سرزمین اشراف گذشت و به اصحابش دستور داد آب فراوانی بردارند و همه مشک‌ها را پر کنند. یاران حسین (علیه السلام) نیز به دستور امام، آب زیادی برداشتند و حرکت کردند. در منزل گاه بعدی به نام ذوحسم، به سپاه حرّ بن یزید ریاحی برخوردند که مأمور بودند امام حسین (علیه السلام) را نزد ابن زیاد ببرند. در آن گرمای شدید، فریاد العطش سربازان حرّ که سخت تشنه شده بودند، بلند بود.
حسین (علیه السلام)، یکه‌تاز میدان جوانمردی و انسانیت، به یاران خویش دستور داد تا نه تنها سپاهیان دشمن، بلکه اسب‌ها و مرکب‌هایشان را نیز سیراب کنند. علی بن طعان محارمی می‌گوید: «من آخرین نفر از سپاه حر بودم که امام حسین علیه السلام با دست خود، من و اسبم را سیراب کرد. چون فشار آب از دهانه مشک زیاد بود، آن حضرت لبه مشک را به عقب برگرداند تا فشار آب کم شود و من به‌راحتی آب بخورم».[۴]
پایبندی عاشوراییان به اصول انسانی و حمایت از مظلوم و بی‌تفاوت نبودن در برابر جنایت و ستم و یاری‌رساندن به بی‌پناهان، از آنان چهره‌هایی درخشان و ماندگار پدید آورده است که در نسل‌های بعد هم دلیران و آزادگان، رسم جوانمردی را از آنان آموختند.
این روزها شاهد هستیم که در فضای سایبری هجمه عجیبی بر علیه قشری که خود را عاشورایی می‌دانند، افتاده است و وقایع اسیدپاشی را به این گروه نسبت می‌دهند و حال آنکه چنین کارهایی در اسلام و علی‌الخصوص در مکتب حسینی جایگاهی ندارد و امام حسین برای مبارزه با چنین اعمال ننگینی شهید شدند و اگر هم افرادی در این لباس چنین کاری انجام داده‌اند به ضرس قاطع باید بگویم که این‌ها هنوز اسلام و مکتب حسینی را نشناخته‌اند.
مکتب حسینی؛ مکتب جوانمردی و مکتب تعقل و تفکر است نه جدال و خیانت کاری و نامردی. ما با سلاح هسته‌ای مخالفیم چون با روح جوانمردی و روح مکتب حسینی سازگاری ندارد. یکی از اشعاری که اباعبدالله در روز عاشورا می‌خواند و آن را شعار خودش قرار داده بود، این شعر بود:
                             ألموتُ أولی مِن رُکوبِ العارِ                            وَالعَارُ أولی مِن دخولِ النّارِ [۵]
نزد من، مرگ از ننگِ ذلّت و پستی بهتر و عزیزتر و محبوب تر است. فلذا زندگی با ناجوانمردی و نامردی از مرگ بدتر است و اسلام هیچ‌وقت با چنین کارهای ناجوانمردانه و نابخردانه احیا نمی‌شود.

پی‌نوشت‌ها:

[۱]. سوره کهف/ آیه ۱۳.
[۲]. آیات اخلاق در سیمای حسینی، نویسنده: کوثری، عباس، ناشر: فرهنگ کوثر » پاییز ۱۳۸۱ - شماره ۵۱.
[۳]. نفس المهموم، نویسنده: حاج شیخ عباس قمی، مترجم: آیت الله میرز ابوالحسن شعرانی، ناشر: هجرت، نوبت چاپ: پنجم، ص ۸۴.
[۴]. حیاة الامام الحسین بن علی علیهما السلام، جلد: ٣ نویسنده: قرشی، باقر شریف ناشر: مدرسه علمیه ایروانی محل نشر: قم، ج ۳، ص ۷۴.
[۵]. مقتل مقرم، نویسنده: سید عبدالرزاق مقرم، مترجم: عبدالرضا عطاردی، ناشر: انتشارات طوبای محبت، سال انتشار: ۱۳۹۱، ص ۳۴۵.