نقد سخن نورعلی تابنده در مورد اویس قرنی

  • 1402/09/27 - 09:41

نورعلی تابنده، أویس قرنی را به عنوان یکی از بزرگان خویش که به مقام شهادت نرسیده، مطرح کرد؛ این در حالی است که طبق شهادت تاریخ، او کنار امیرالمؤمنین(ع) در جنگ صفین، به مقام شهادت نائل آمد.

اویس

.

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ وقتی از مدعیان دروغین، سخن به میان می‌آید، بزرگان صوفیه از پرادعاترین آنها هستند، به گونه‌ای که اقطاب، در نوشته‌های گنابادیه، مظهر تام خداوند، خلیفه الهی، نایبان امام و محل نزول وحی و الهام الهی معرفی شده‌اند؛[1] پس نباید در هیچ مسئله علمی، دچار خطا شوند.

نورعلی تابنده (قطب سابق دراویش گنابادی)، در سخنان خود مطالبی درباره اویس قرنی نقل کرده و گفته است: «شهادت یک مقام والایی است که شاید در موارد غیر، نتوان عنوان «شهادت» به کار برد؛ فقط برای آنهایی است که امر الهی قرار گرفته که شهادت پیدا کنند. در بین بزرگانِ شیعه غیر از ائمّه که مشهور است، نمایندگانی که از طرف ائمّه می‌رفتند برای اخذ بیعت برای دین، آنها همه دارای یک ارزش و اجر فوق‌العاده‌ای هستند که ما هم می‌گوییم راغب و مشتاقیم که به آن مقام برسیم و این را کشف کنیم. البتّه بزرگانی که در زمان ائمّه حضور داشتند، برحسب حضور امام، پرسش، سؤال از ائمّه، درجاتشان مشخص بودند و هر کدام در مقام خود بودند و در نمایندگی از امام، همه‌شان یکنواخت بودند و ما حق نداریم برحسب نیّت خودمان اینها را درجه‌بندی کنیم و مثلاً چون اویس قرنی شهادت پیدا نکرد، در حیات عادی مرحوم شد و ما از او اطلاع کافی نداریم، او را بیاییم در خیال خودمان با یکی از بزرگانی که از حواشی و از پیروان امام جعفرصادق علیه‌السلام هستند، مقایسه کنیم و بگوییم این صحابیِ زمان امام صادق علیه‌السلام، شهید شد و اویس قرنی شهید نشد. پس بنابراین، این صحابی مهم‌تر از آن است. به خیال خودمان درجه‌بندی کنیم».[2]

نورعلی تابنده در مورد شخصیتی همچون اویس قرنی که او را جزو بزرگان صوفیه می‌دانند، مدعی شده که او به مرگ طبیعی رحلت کرده است؛ این در حالی است که منابع تاریخی شیعه و اهل‌سنت، شهادت او را در جنگ صفین ثبت کرده‌اند. شیخ طوسی، عالم بزرگ شیعه نحوه جریان حضور أویس قرنی را در جنگ صفین، در کتاب رجالی «اختیار معرفةالرجال» نقل کرده و می‌نویسد: «همراهِ علی علیه‌السلام در صفین بودیم که ۹۹ مرد با او تا پای جان پیمان بستند. سپس علی علیه‌السلام فرمود: «صدمین نفر کجاست؟ پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله به من وعده داده است که در چنین روزی، صد مرد با من پیمان می‌بندند». در آن حال، مردی پیش آمد که قبایی پشمین داشت و دو شمشیر - به گردن - آویخته بود. سپس -رو کرد به علی علیه‌السلام و- گفت: یا علی! دست بگشای تا با تو پیمان بندم. علی علیه‌السلام فرمود: «بر چه چیز با من پیمان می‌بندی؟» گفت: بر اینکه جان خویش را به پای تو ریزم. علی علیه‌السلام به وی گفت: «تو کیستی؟» او گفت: من اُویس قَرَنی هستم. آنگاه با علی علیه‌السلام بیعت کرد و پیشاپیشِ او جنگید تا کشته شد».[3]

طبری در کتاب «المنتخب من ذِیل‌المُذیل» در مورد زمان شهادت أویس می‌نویسد: «اختلف فی وقت مهلکه فقال بعضهم قتل مع علی علیه‌السلام بصفین...».[4] «در زمان کشته شدن او (أویس قرنی) اختلاف شده است، پس بعضی از مورخین گفتند: در صفین همراه علی علیه‌السلام، کشته شده است».

همچنین نصر بن مزاحم کوفی (م ۲۱۲ قمری) از مورخان شیعه، شهادت اویس را در جنگ صفین نقل کرده و می‌نویسد: «أُصِیبَ أُوَیْسٌ الْقَرَنِیُ مَعَ عَلِیٍّ بِصِفِّینَ».[5] «أویس قرنی، همراه علی علیه‌السلام در جنگ صفین، کشته شد». وی با وجود اینکه قطب دراویش گنابادی و مدعی دانستن علوم سلوکی بوده، اما از ساده‌ترین مسائل تاریخی همچون شهادت أویس قرنی در جنگ صفین، جاهل است؛ پس این شخص چگونه طالبان سلوک الهی را ارشاد کرده است؟

پی‌نوشت:
[1]. گنابادی ملا سلطان محمد، ولایت‌نامه، حقیقت، تهران، ۱۳۸۰، ص۷۱؛ نورعلیشاه ثانی، صالحیه، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۶، ص۱۶۹؛ صالح علیشاه، نامه‌های صالح، تابان، ۱۳۴۶، ص۱۴.
[2]. کانال رسمی دراویش گنابادی، دوشنبه ۲۲ آبان.
[3]. شیخ طوسی، رجال‌الکشی، ص۹۸.
[4]. طبری، ابن جریر، المنتخب من ذیل المذیل، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ص۱۱۷.
[5]. منقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، کتابخانه آیةالله المرعشی النجفی، دوم، قم، ۱۴۰۴ ق، ص۳۲۴.

تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.