فلسفه وعلت دفن شبانه حضرت فاطمه(س)

  • 1402/08/23 - 13:25

در منابع اهل‌سنت روایات صحیحی در فضیلت حضرت زهرا(س) وارد شده و پیامبر(ص)، اذیت کردن فاطمه(س) را اذیت خود دانسته است. مشکلی که اهل‌سنت با آن مواجه شده، اين است كه حضرت زهرا(س) پس از رحلت پدرشان، از افرادی که حکومت را به دست گرفتند، اذیت شد و بر آنان غضب کرد. حضرت برای نشان دادن این غضب وصیت کرد، آنان در تشییع او شرکت نکنند.

دفن شبانه

.

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اهل‌سنت معتقدند همه صحابه عادل‌ هستند. آنان در فضایل حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها روایات صحیحی دارند، ازجمله اینکه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: «فاطمه سلام‌الله‌علیها پاره تن من است، کسی او را اذیت کند، مرا اذیت کرده است». چالشی که اهل‌سنت با آن مواجه هستند اين است كه اين صحابی جليل القدر، پس از رحلت پدرشان پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، با افرادی که حکومت را به دست گرفتند، به مبارزه پرداخت.

علمای اهل‌سنت این مطلب[1] را مشکلی برای عقیده خود می‌دانند و مجبور به ارائه توجیهی برای آن هستند. برخی آن را کتمان یا انکار می‌کنند و برخی این اشکال را متوجه افراد دیگر می‌کنند؛ مثلاً ابن‌حجر عسقلانی درباره حدیث مذکور می‌گوید: «این حدیث نشان می‌دهد که اذیت کسی که اذیت شدنش منجر به اذیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله باشد، حرام است؛ چون اذیت پیامبر چه کم و چه زیاد، بنا بر اتفاق حرام است. قطعاً اذیتی که ناراحتی حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را در پی داشته باشد، از طرف هرکسی باشد، این اذیت، به تصریح این حدیث صحیح بخاری، اذیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است و  چیزی در اذیت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها از کشتن فرزندش عظیم‌تر نیست».[2] وی پس از وارد شدن این مشکل برای عقیده خود، توجیهاتی برای مبرا کردن خلفا می‌آورد که خدشه‌ای به نتیجه استدلال وارد نمی‌کند.

خلفا جهت حل مشکل برای عذرخواهی نزد حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها رفتند، ولی درخواست آنان مورد پذیرش قرار نگرفت و حضرت حدیث «اذیت کردن فاطمه، اذیت رسول خداست» را یادآوری فرمود و با اعتراف آنان به شنیدن این حدیث از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: «پس من خدا و فرشتگان را شاهد می‌گیرم كه شما دو نفر باعث اذیت من شدید و مرا ناراحت كرده‌اید و قطعاً در ملاقات با پدرم رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله از شما دو نفر شكایت خواهم كرد؛ ... به خدا قسم! پس از هر نماز بر شما نفرین خواهم كرد».[3]

حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها این نارضایتی را به گونه‌ای ابراز کرد که بخاری و مسلم در صحیح خود گزارش کرده‌اند: «فاطمه سلام‌الله‌عليها دختر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله بر ابوبكر خشم گرفت و با او قطع رابطه كرد، تا اينكه وفات کرد».[4]

حضرت این نارضایتی را با وصیت خود تکمیل فرمود. ابن ابی الحدید به نقل از جاحظ می‌نویسد: «شکایت و ناراحتی فاطمه سلام‌الله‌عليها (از ابوبکر و عمر) به حدی رسید که وصیت کرد ابوبکر بر وی نماز نخواند».[5] ابن بطال نیز در شرح صحیح بخاری آورده است: «اکثر علما، دفن جنازه را در شب اجازه داده‌اند. علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، همسرش فاطمه سلام‌الله‌عليها را شبانه دفن کرد تا ابوبکر به او نماز نخواند؛ چون بین آن دو پیشامدهایی رخ داده بود».[6]

حضرت وصیت کرد که او را شبانه دفن کنند و هیچ یک از کسانی که بر ایشان ستم روا داشتند را خبر نکنند و این بهترین سند مظلومیت آن حضرت است تا ثابت گردد که ایشان، مورد ظلم قرار گرفته و شهیده از دنیا رفته است و از افرادی که بر ایشان ستم کرده‌اند، هرگز راضی نشدند.[7]

مهم‌ترین پیام این وصیّت، اعلام خشم و انزجار نسبت به کسانی بود که او را آزردند و حضرت با این کار، چند پرسش مهم را برای حقیقت‌جویان تاریخ به یادگار گذاشت! اینکه چرا قبر فاطمه سلام‌الله‌علیها پنهان است؟ چرا دختر پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله باید اینگونه غریبانه و در دل شب به خاک سپرده شود؟ چگونه کسی که خود را جانشین پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌داند، لیاقت حضور در نماز بر آن حضرت را پیدا نمی‌کند؟!

پی‌نوشت:
[1]. پیامبر(ص) فرمود: «فاطمه(س) پاره تن من است، کسی او را اذیت کند، مرا اذیت کرده است». خداوند می‌فرماید: «آنهايی كه خدا و پيامبرش را اذيت كنند، در دنيا و آخرت مورد لعن خداوند قرار گرفته و برای آنان عذاب خوار كننده‌ای آماده شده است» و حضرت زهرا(س) به علت اذیت‌هایی که از طرف خلفا بر او رفت، نسبت به آنان غضب کرد و تا آخر عمر بر این غضب خود باقی ماند.
[2]. فتح الباری، ابن حجر، ج9، ص329.
[3]. الإمامة والسیاسة، ابن قتیبه، ج1، ص31.
[4]. صحيح البخاری، ج3،‌ ص1126؛ ج4، ص1549 و ج6، ص2474 و صحيح مسلم، ج5، ص154.
[5]. شرح نهج البلاغه، ابن ابی‌الحدید، ج16، ص157.
[6]. شرح صحیح بخاری، إبن بطال، ج3، ص325.
[7]. این علت در روایتی از امام صادق علیه‌السلام نیز نقل شده است. علل الشرایع، شیخ صدوق، ج1، ص185.

تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.