پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در فرازی از زیارت جامعه کبیره در وصف ائمه معصومین (علیهم‌السلام) می‌خوانیم: «ومصابیح الدجی»[1] یعنی چراغ‌هایی روشنی بخش در ظلمت‌ها و تاریکی‌ها، خواه چراغ روشنایی مادی باشد، خواه معنوی و این روشنایی، تمام تاریکی‌ها را روشن می‌کند. چون ائمه اطهار (علیهم‌السلام) از یک سو با خدا مرتبط هستند و از سوی دیگر با سایر موجودات، بدین‌گونه که فیض الهی را از خداوند دریافت می‌کنند و به سایر موجودات می‌رسانند. چنانچه علم و آگاهی، بخشی از این فیض است که به برکت ائمه (علیهم‌السلام) ظلمت جهل و تردید، شکسته می‌شود.

ابوخالد کابلی می‌گويد، از امام باقر (علیه‌السلام) پرسيدم، تفسير قول خداوند که می‌فرماید: «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِي أَنْزَلْنَا ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ [تغابن/8] حال که چنین است، به خدا و رسول او و نوری که نازل کرده‌ایم، ایمان بیاورید و بدانید خدا به آن‌چه انجام می‌دهید، آگاه است» چیست؟ امام باقر (علیه‌السلام) فرمود: «ای اباخالد! به خدا سوگند که مقصود از نور، ائمه (علیهم‌السلام) از آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) باشند تا روز قيامت؛ به خدا که ايشانند همان نور خدا که فرو فرستاده، به خدا که ايشانند نور خدا در آسمان‌ها و زمين. به خدا ای اباخالد! نور امام،در دل مؤمنين از نور خورشيد تابان در روز، روشن‌تر است؛ به خدا که ائمه (علیهم‌السلام) دل‌های مؤمنين را منور سازند و خدا از هر کس بخواهد، نور ايشان را پنهان دارد؛ پس دل آن‌ها تاريک گردد. ای اباخالد! به خدا بنده‌ای ما را دوست ندارد و از ما پيروی نکند تا اين‌که خدا قلبش را پاکيزه کرده باشد و خدا قلب بنده‌ای را پاکيزه نکند تا اين‌که با ما خالص شده باشد و آشتی کرده باشد (يک رنگ شده باشد و سازگار) و چون با ما سازش کرد، خدا از حساب سخت، نگاهش دارد و از هراس بزرگ روز قيامت، ايمنش سازد.»[2]

کسی که خواهان روشنایی در دل تاریکی است، ناچار باید از چراغ استفاده کند؛ از این جهت، انسان هدایت طلب، باید از نور هدایت ائمه (علیهم‌السلام) استفاده کند. در این زمان، غیبت حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه) به خورشید پشت ابر تشبیه شده است[3] و ندیدن، دلیل بر نبودن نیست و می‌توان از چنین خورشید نورانی استفاده کرد، به شرطی که خود را جلوی نور قرار دهیم و از چاه تاریک غفلت،  بیرون بیاییم و پنجره‌های دلمان را به طرف نور باز کنیم؛ چون ذات خورشید، نور افشانی می‌کند و این ما هستیم که باید از فرصت استفاده کنیم و حسرت نخوریم.

پی‌نوشت:
[1]. ملاذ الأخيار فی فهم تهذيب الأخبار، علامه مجلسی، ج9، ص247. « بَابُ زِيَارَةٍ جَامِعَةٍ لِسَائِرِ الْمَشَاهِدِ عَلَى أَصْحَابِهَا السَّلَامُ‌.»
[2]. الکافی، کلینی، ج1، ص194، بَابُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ ع نُورُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَ‌، ح1. «الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمّدٍ عَنْ مُعَلّی بْنِ مُحَمّدٍ عَنْ عَلِيّ بْنِ مِرْدَاسٍ قَالَ حَدّثَنَا صَفْوَانُ بْنُ يَحْيَی وَ الْحَسَنُ بْنُ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي أَيّوبَ عَنْ أَبِي خَالِدٍ الْكَابُلِيّ قَالَسَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللّهِ عَزّوَجَلّ فَ آمِنُوا بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النّورِ الّذِي أَنْزَلْنا فَقَالَ يَا أَبَا خَالِدٍ النّورُ وَ اللّهِ الْأَئِمّةُ مِنْ آلِ مُحَمّدٍ صل علی علیه و آله و سلم إِلَی يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ هُمْ وَ اللّهِ نُورُ اللّهِ الّذِي أَنْزَلَ وَ هُمْ وَ اللّهِ نُورُ اللّهِ فِي السّمَاوَاتِ وَ فِي الْأَرْضِ وَ اللّهِ يَا أَبَا خَالِدٍ لَنُورُ الْإِمَامِ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ أَنْوَرُ مِنَ الشّمْسِ الْمُضِيئَةِ بِالنّهَارِ وَ هُمْ وَ اللّهِ يُنَوّرُونَ قُلُوبَ الْمُؤْمِنِينَ وَ يَحْجُبُ اللّهُ عَزّ وَ جَلّ نُورَهُمْ عَمّنْ يَشَاءُ فَتُظْلَمُ قُلُوبُهُمْ وَ اللّهِ يَا أَبَا خَالِدٍ لَا يُحِبّنَا عَبْدٌ وَ يَتَوَلّانَا حَتّی يُطَهّرَ اللّهُ قَلْبَهُ وَ لَا يُطَهّرُ اللّهُ قَلْبَ عَبْدٍ حَتّی يُسَلّمَ لَنَا وَ يَكُونَ سِلْماً لَنَا فَإِذَا كَانَ سِلْماً لَنَا سَلّمَهُ اللّهُ مِنْ شَدِيدِ الْحِسَابِ وَ آمَنَهُ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ الْأَكْبَرِ..»
[3]. كمال الدين و تمام النعمة، شيخ صدوق، ج1، ص253. «قَالَ جَابِرٌ فَقُلْتُ لَهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَهَلْ يَقَعُ لِشِيعَتِهِ الِانْتِفَاعُ بِهِ فِی غَيْبَتِهِ فَقَالَ ع إِی وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالنُّبُوَّةِ إِنَّهُمْ يَسْتَضِيئُونَ بِنُورِهِ وَ يَنْتَفِعُونَ بِوَلَايَتِهِ فِي غَيْبَتِهِ كَانْتِفَاعِ النَّاسِ بِالشَّمْسِ وَ إِنْ تَجَلَّلَهَا سَحَابٌ ...»

نویسنده: مصطفی پورصدوقی