پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در نگاه فرقه اهل حق، پیروان این فرقه به دو دسته با عناوین اهل حق چکیده و اهل حق چسپیده تقسیم می شوند. اهل حق چکیده به کسی می‌گویند که از پدر و مادری اهل حق به وجود آمده و پس از تولد، توسّط ولی قانونی  او طی مراسمی خاص به خاندانی که به آن سرسپرده‌اند، سرش سپرده شود(1) و اگر این سرسپاری انجام نشود، آن فرد از اهل حق محسوب نمی شود. همچنین این مراسم نباید بیش از هفت روز از زمان تولد کودک تجاوز نماید.(2)

بر اساس عقیده فرقه اهل حق چنین شخصی که سرسپرده شده باشد، در خانواده اهل حق رشد و نمو پیدا کرده باشد و تابع قوانین و مقررات این فرقه باشد، احتیاجی ندارد که مناسک و عبادات که در مراتب قبلی یعنی شریعت و طریقت است را انجام دهد و فرد واجد چنین شرایطی دیگر احتیاج به طی سایر مراحل سلسه ‌مراتب ماقبل ندارد. زیرا دستورات واقعی اهل حق جامع‌ و مانع می‌باشد و شامل جمیع دستورات مراحل قبلی خود خواهد بود. (3)

اما افرادی که خارج از فرقه اهل حق هستند و باید مراحل شریعت، طریقت و معرفت را توسط اشخاص دارای صلاحیت و با انجام دستورات و مراقبات لازم طی نمایند و آن گاه پس از آن برای درک حقیقت، به رشته مسلک اهل حق در آیند را اهل حق چسپیده گویند. البته منظور از طی مراحل سه گانه فوق، در نگاه بزرگان این فرقه، ایمان کامل داشتن به آن مراحل است نه اینکه لازم باشد برای طی هر کدام از آن مراحل زمانی صرف کند. (4) بنابر این همین اعتقاد قلبی برای سرسپاری کفایت می کند.

لازم به ذکر است که این تقسیم بندی، هیچ سند شرعی و دینی نداشته و منحصر کردن حقیقت به اینکه شخص باید جزئی از اهل حق باشد تا به حقیقت برسد،  آنهم بدون تمسک و التزام علمی و عملی به منابع و متون دینی، با آموزه های اسلام نه تنها سازگاری ندارد، بلکه در تضاد است.

ره آورد تکیه بر اعتقاد قلبی صرف برای نیل به حقیقت، چیزی جز لاابالی گری و شریعت گریزی نیست؛ که این دو با صریح آیات قرآن و کلام نورانی معصومین (علیهم السلام) در تضاد است. همه انسان‌ها مخاطب اوامر و نواهی الهی بوده و نمی توان تکلیف را از افرادی که برخوردار از شرایط لازم آن، از جمله عقل، بلوغ و اختیار است را به بهانه تکیه بر باور قلبی و رسیدن به مقام حقیقت ساقط کرد.

پی نوشت:

(1).  بازشناسی آیین یارسان (اهل حق)، رستمی، منصور، ج 1، چاپ اول، قم، رسالت یعقوبی، 1392، ص 158

(2). سرسپردگان(تاریخ و شرح عقاید دینی اهل حق) ، خواجه الدین، سید محمدعلی،خورشید، ص56

(3) . برهان الحق، الهی، نورعلی، چاپ هشتم، تهران، جیحون، 1373، ص 57 

(4). همان، ص56