پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در دوران باستان، تشکیل حکومت بدون جنگ و خونریزی میسر نبود. پادشاهان هخامنشی نیز در این مسیر، آنچه توانستند خون ریختند و داشته‌های دشمنان خود را به یغما بردند (غنیمت گرفتند). البته خون ریختن و به غنیمت گرفتن، می‌تواند رفتاری درست باشد. زندگی، عرصه نبرد حق و باطل است و گریزی از جنگ نیست.

فارغ از این حقیقت، اما بخش قابل توجهی از دوستداران کوروش هخامنشی نگاهی رمانتیک به تاریخ دارند؛ آن هم بر مبنای احساسات خام، نابخردانه و غیر تاریخی. مثلاً تصوری در ذهن خود دارند که شاهان ایران باستان، افرادی مهربان بودند و ظلم نمی‌کردند. دیگران در حق ایرانیان جنایت کردند ولی پادشاهان ایرانی، با گل و گلاب و آب و آینه و شمعدان به سراغ بقیه می‌رفتند. ملت‌های دیگر را می‌بوسیدند و سرزمین آنان را تصرف می‌کردند.

لیکن واقعیت این است که هخامنشیان ازاین قانون طبیعی، تخلف نمی‌کردند. نمونه‌اش اسناد مکتوب متعدد تاریخی و کتیبه‌های مختلف در بیان کشتارهایی است که هخامنشیان مرتکب شدند. (1) برای نمونه:

کتزیاس Ctesias مورخ و طبیب یونانی، سالیانی بسیار، طبیب مخصوص اردشیر دوم پادشاه هخامنشی و محرم اسرار دربار بود. او پس از اینکه به یونان بازگشت، درباره جوامع شرقی و از جمله هخامنشیان و جامعه ایرانی کتابی نوشت که در فرازی از آن چنین آمده:

While the entire structure was lavishly made of asphalt and brick, atop the staircase she placed three gold statues of Zeus, Hera and Rhea. Of these, the statue of Zeus stood in mid-stride at a height of 40 ‘feet’ and weighed 1,000 Babylonian talents. The statue of Rhea sat on a golden seat and weighed the same as the aforementioned statue of Zeus. On her knees stood two lions and nearby there were huge silver serpents each one weighing 30 talents.
The statue of Hera was standing and weighed 800 talents. In her right hand she held a serpent by the head and in her left she held a scepter set with precious stones.
All of these statues shared a golden wrought pedestal that stood 40 ‘feet’ high, 15 ‘feet’ wide and weighed 500 talents. Upon the pedestal sat two karchesia that weighed 30 talents.
There were also two censers each weighing 300 talents and 3 golden kraters of which the one dedicated to Zeus weighed 1200 Babylonian talents while the other two each weighed 600 talents. The Persian kings, however, later plundered these objects and as for the palaces and other buildings, time completely obliterated some while it left others in ruins. Now only a small part of Babylon is inhabited while most of the land within the walls is cultivated ...

ترجمه:

[ابتدا درباره‌ گنجینه سمیرامیس ملکه آشور که سرشار از طلا و اشیاء گرانبها بود، سخن می‌گوید و در ادامه می‌نویسد:] اما فرامانروایان هخامنشی (پادشاهان پارس) بعداً این اشیاء را غارت کردند و در مورد کاخ ها و سایر بناها گذشت؛ زمان برخی را به کلی از بین برد و برخی دیگر را ویران کرد... (2)

اکنون، پیشنهاد ما به کسانی که نگاه رمانتیک به تاریخ دارند، این است که این نگاه را پشت سر بیاندازید و به جای تکذیب وقایع تاریخی، در پی دلیل این رخدادها و چرایی وقایع باشید. این شیوه صحیح، به زندگی انسان سمت و سوی منطقی و خردمندانه میدهد.

پی‌نوشت:

1. بنگرید به: «خشونت‌های هخامنشيان»
2. بنگرید به: Andrew Nichols, The complete fragments of Ctesias of Cnidus, University of Florida, 2008, p 63.