پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ قرآنیون، قرآنیان يا اهل قرآن، کسانی هستند که از عقايد ضروری شیعه و اهل سنت فاصله گرفته‌ و برای سنت و احاديث، اهمیت لازم را قائل نیستند. آنها قرآن را برای هدايت مسلمانان کافی می‌دانند و احاديث نقل شده از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، اهل بیت (علیهم‌السلام) و صحابه را صحیح نمی‌دانند و به انکار سنت می‌پردازند.
برخی بزرگان اهل سنت نیز مانند قرآنیون، بر این باور شدند که «کتاب خدا کافی است و نیاز به چیز دیگری نیست.»[1]

در نقد این ادعا باید گفت:
اگر چه قرآن کریم که در طول بیست و سه سال بر قلب نورانی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نازل شده و به وسیله کاتبان وحی مکتوب شده است و معارف فراوانی را در بر دارد که همگی در راستای هدایت انسان­ها نازل شده‌­اند؛ اما با این وجود بسیاری از جزئیات احکام عبادات در قرآن بیان نشده است؛ مانند کیفیت و تعداد رکعات نماز صبح، یا آنکه احکام خمسه کدامند؟ یا کیفیت نماز آیات و مبطلات روزه و ... هیچ یک از این جزئیات در قرآن بیان نشده است.
از این رو نیاز به یک مکمل برای مسلمانان بوده تا در مقام عمل راهنمای آنها باشد. سنت نبوی همان چیزی است که مکمل، مفسر و مبیِّن وحی است.

جایگاه سنت نبوی از منظر قرآن کریم و روایات:
آیات و روایات زیادى در حجیت سنت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و لزوم پیروى از آنها وارد شده است که دلالت بر وحى بودن سنت دارد؛ چنانکه در منابع حدیثى اهل سنت نیز آمده است. مانند آیه «وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ [نحل/44] و ما اين ذكر [قرآن‏] را بر تو نازل كرديم، تا آنچه به سوى مردم نازل شده است، براى آنها روشن سازى.»
خداوند متعال در این آیه، وظیفه تبیین قرآن را به عهده رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) گذاشته است. همچنین در آیه‌ای دیگر فرموده: «ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا [حشر/7] آنچه را رسول خدا براى شما آورده، بگيريد (و اجرا كنيد) و از آنچه نهى كرده، خوددارى کنید.» بر اساس این آیات، مسلمانان وظیفه دارند به فرامین رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) عمل کنند و روایتی که دلالت بر وحى بودن سنت دارد: «كَانَ جِبْرِيلُ يَنْزِلُ عَلَى النَّبِيِّ صَلى الله عَليهِ وسَلم بِالسُّنَّةِ كَمَا يَنْزِلُ عَلَيْهِ بِالْقُرْآنِ.[2] همانگونه که جبرئیل قرآن را بر رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نازل می‌کرد، سنت را نیز بر ایشان نازل می‌ساخت.»

همچنین در روایتی آمده است که در زمان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و بعد از رحلت آن بزرگوار، ‌گفتگوهایی میان مردم به عنوان ایجاد شک و تردید در ارزش سنت به وقوع پیوست؛ مثلا وقتی عبدالله بن عمرو می‌خواست تا هر آنچه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده و او یادداشت کرده را حفظ کند،‌ قریش او را بازداشتند و گفتند: «پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز مانند ما بشری است؛ گاه از روی خشم و گاه از روی رضا سخن می‌گوید!» او نیز از نوشتن و حفظ کردن آنها خودداری کرد. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) وقتی از موضوع مطلع شدند، فرمودند: ‌«بنویس، سوگند به خدایی که جان من در دست قدرت اوست، ‌سخنی از من سر نزده، مگر آنکه تمام حقیقت بوده است.»[3]

پی‌نوشت:
[1]. بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة، ج7، ص183 و 184.
[2]. سنن الدارمی، دارمی، ج1، ص204.
[3]. المستدرک، حاکم نیشابوری، ج1، ص105 و 106.
مسند احمد، احمد بن حنبل، بیروت، دار صادر، ج2، ص162.