نسب امام صادق (ع)

  • 1400/12/18 - 10:15
برخی از بزرگان اهل سنت می‌ گویند منظور از این جمله امام صادق (ع) که فرمودند: «ابوبکر دو بار مرا زاده است» این است که مادر امام صادق (ع) هم از طرف پدرش و هم از طرف مادر خود، نسبش به ابوبکر می‌ رسد؛ اما واقعیت این است که اين روايت نه در کتب شیعه و نه در كتب اهل سنت، سند صحیحی ندارد.
امام صادق (ع)

چگونه ممكن است امام صادق (ع) سيره و روش جدش اميرالمؤمنين (ع) و مادرش فاطمه (ع) را فراموش كرده باشد و به ولادتش از ابوبکر افتخار کند، در حالی كه حضرت زهرا (س) از ابوبکر غضبناک بود.

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ برخی از بزرگان اهل سنت می‌ گویند منظور از این جمله امام صادق (علیه‌السلام) که فرمودند: «... ولقد ولدنی مرتين.[1] ابوبکر دو بار مرا زاده است.» این است که مادر امام صادق (علیه‌السلام) هم از طرف پدرش و هم از طرف مادر خود، نسبش به ابوبکر می‌ رسد؛ زیرا که مادر امام صادق (علیه‌السلام) ام فروه بوده و ام فروه دختر قاسم و قاسم پسر محمد و محمد پسر ابوبکر است و همچنین مادر ام فروه، اسماء دختر عبدالرحمن و عبدالرحمن هم پسر ابوبکر بوده است.
با این وجود چه افتخاری بالاتر از این است که انسان نسبش به امام صادق (علیه‌السلام) متصل گردد؟
بنابراین شیعه حق هیچ اعتراضی به خلفا ندارد و باید به خلفا احترام بگذارد وقتی که امام صادق (علیه‌السلام) چنین فرموده‌ اند!

پاسخ این ادعا:
اين روايت نه در كتب اهل سنت سند صحیحی دارد و نه در کتب شیعه.
اما در کتب اهل سنت:
تمام سند‌های آن بدون استثناء طبق قواعد رجالی اهل سنت بی‌ اعتبار هستند. مهمترين سندی كه برای اين روايت می‌توان يافت، سندی است كه در تهذيب الكمال نقل شده است: «چيزی از شفاعت علی (عليه‌السلام) اميد ندارم، مگر اينكه مثل همان را از ابوبكر اميد دارم، به درستیكه ابوبكر مرا دو بار به دنيا آورده است.»[2]
در رد این روایت باید گفت اولاً در سلسه سند اين روايت، چندين راوی مجهول و ضعيف وجود دارد؛ ازجمله: عبدالصمد بن علی بن محمد که مجهول است؛ چنانچه خطيب بغدادی در تاريخ بغداد، نامش را آورده، ولی هيچ مدح و ذمی درباره‌اش نقل نكرده است.[3]
راوی دیگر، حفص بن غياث است که ذهبی درباره‌ اش می‌گوید: در اواخر عمرش، حافظه‌ اش ضعيف شده بود.[4] وقتی در سلسله سند يك روايت چند نفر مجهول و شخصی همچون حفص بن غياث وجود داشته باشد، چگونه می‌ توان به آن اعتماد كرد.

و اما در کتب شیعه:
این روایت را هیچیک از علمای شیعه نقل نکرده‌ اند؛ تنها مرحوم ابوالفتح اربلی در کتاب کشف الغمه آن را از عبدالعزیز بن اخضر جنابذی که سنی حنفی است نقل کرده: «ابوعبدالله جعفر بن محمد، مادرش ام فروه از طرفی دختر قاسم بن محمد بن ابوبکر است و از طرف دیگر مادرش اسماء، دختر عبدالرحمان بن ابوبکر است و از این روی امام صادق (عليه‌السلام) فرموده: ابوبکر دو بار مرا به دنیا آورده، یعنی از دو طرف نسب من به ابوبکر می‌رسد.»[5]

که در نقد این روایت نیز می‌توان گفت:
اولاً: حافظ عبدالعزیز جنابذی متوفای 611 است و امام صادق (علیه‌السلام) در سال 148 هجری به شهادت رسیده است؛  بین او و امام فاصله زیادی وجود دارد. پس روایت مرسل است و روایت مرسل ارزشی برای استدلال ندارد.
ثانیاً: این شخص سنی مذهب است و بهترین شاهد بر سنی بودن این شخص، استفاده از کلمه «صدیق» برای ابوبکر است؛ در حالی که همه شیعیان می‌دانند که این لقب از القاب اختصاصی امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) بوده است.

پی‌نوشت:
[1]. فضائل الصحابه، دارقطنی، ج1، ص32.
[2]. تهذيب الكمال، مزی، ج5، ص81 – 82.
[3]. تاريخ بغداد، خطیب بغدادی، ج11، ص46.
[4].  تهذيب الكمال، مزی، ج7، ص62.
[5]. اربلی، کشف الغمة ، ج2، ص374.

تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.