پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ دفن شبانه، نماز بدون حضور و اطلاع خلیفه اول، قبر پنهان، اسرارى است که در درون خود پیام دارند. درست است که حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) این چنین خواست و اینگونه وصیت کرد؛ ولى چه اتفاقى افتاده است که ایشان چنین وصیت کنند و وصیتشان را با این درخواست‌ها به پایان برند؟
در واقع چندین پرسش، در برابر نگاه‌هاى تیزبین مورخان و آیندگان گذارده شده تا بپرسند: چرا قبر فاطمه (سلام‌الله‌علیها) پنهان است؟ و چرا دختر پیامبر (صلی‌الله‌‌علیه‌وآله) شبانه و پنهانى دفن شد؟ و چرا علی (علیه‌السلام) بدون اطلاع ابوبکر و عمر بر پیکر مطهر حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) نماز خواند؟ و ...

با توجه به مدارک موجود و اعتراف بزرگان اهل سنت، دلیل دفن شبانه آن حضرت، وصیت ایشان بود که نمى‌خواست افرادى که بر حضرت ستم کرده‌اند، بر پیکر مطهر حضرت نماز بخوانند و با این کار، ناراحتی خود را از غصب خلافت نشان دادند.
مرحوم شیخ صدوق در علت دفن شبانه آن حضرت مى‌نویسد: «عَنِ الْحَسَنِ عَلِی بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام لِأَی عِلَّةٍ دُفِنَتْ فَاطِمَةُ بِاللَّیلِ وَ لَمْ تُدْفَنْ بِالنَّهَارِ قَالَ لِأَنَّهَا أَوْصَتْ أَنْ لا یصَلِّی عَلَیهَا رِجَالٌ.[2]علی بن ابی حمزه از امام صادق (علیه‌السلام) پرسید: چرا فاطمه (سلام‌الله‌علیها) را شب دفن کردند نه روز؟ فرمود: فاطمه (سلام‌الله‌علیها) وصیت کرده بود تا در شب وى را دفن کنند تا ابوبکر و عمر بر پیکر مطهر آن حضرت نماز نخوانند.»

دفن شبانه، در روایات اهل سنت:
محمد بن اسماعیل بخارى مى‌نویسد: «وَعَاشَتْ بَعْدَ النبی سِتَّةَ أَشْهُرٍ فلما تُوُفِّیَتْ دَفَنَهَا زَوْجُهَا عَلِیٌّ لَیْلًا و لم یُؤْذِنْ بها أَبَا بَکْرٍ وَ صَلَّى علیها.[2] فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) شش ماه پس از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) زنده بود، زمانى که از دنیا رفت، شوهرش علی (علیه‌السلام) او را شبانه دفن کرد و ابوبکر را با خبر نساخت و خود حضرت علی (علیه‌السلام) بر پیکر فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) نماز خواند.»

ابن قتیبه در تأویل مختلف الحدیث مى‌نویسد: «وقد طالبت فاطمة رضی الله عنها أبا بکر رضی الله عنه بمیراث أبیها رسول الله فلما لم یعطها إیاه حلفت لا تکلمه أبدا و أوصت أن تدفن لیلا لئلا یحضرها فدفنت لیلا.[3] فاطمه (سلام‌الله‌علیها) از ابوبکر میراث پدرش را خواست، ابوبکر نپذیرفت، قسم خورد که دیگر با او (ابوبکر) سخن نگوید و وصیت کرد که شبانه دفن شود تا او (ابوبکر) در دفن وى حاضر نشود.»

عبدالرزاق صنعانى مى‌نویسد: «عن ابن جریج و عمرو بن دینار أن حسن بن محمد أخبره أن فاطمة بنت النبی صلى الله علیه و سلم دفنت باللیل، قال فرَّ بِهَا علی من أبی بکر أن یصلّی علیها کان بینهما شیء.[4] فاطمه دختر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شبانه به خاک سپرده شد، تا ابوبکر بر وى نماز نخواند؛ چون بین آن دو اتفاقاتى افتاده بود.» در ادامه نیز مى‌گوید: «الا أنه قال اوصته بذلک.[5] مگر اینکه در این روایت، قید شده است که خود فاطمه این چنین وصیت کرده بود.»

پی‌نوشت:
[1]. شیخ صدوق، علل الشرایع، ج1، ص185.
[2]. بخاری جعفی، صحیح بخاری، ج4، ص1549، ح3998.
[3]. ابن قتیبه دینوری، تأویل مختلف الحدیث، ج1، ص300.
[4]. عبدالرزاق صنعانی، المصنف، ج3، ص521، ح 6554.
[5]. همان، ح6555.