پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از خیانت‌های وهابیون، مقایسه واقعه جمل با قیام الهی سیدالشهداء (علیه‌السلام) است. آنان با رذالت تمام قائلند، امام حسین (علیه‌السلام) به طمع سودای حکومت و حب ریاست با یزید به مبارزه پرداخت. در حالیکه عایشه برای اصلاح امور مسلمین و جلوگیری از قتل و کشتار راهی جمل شد. آنان معتقدند، عایشه برای مقابله با شورشیان تازه مسلمانی که در قتل عثمان شرکت کرده بودند و اکنون در لشکر امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) حضور داشتند، به منطقه جمل آمد. لذا بر اساس چنین استدلالی، فضیلت حضور عایشه در جمل، هزاران بار برتر از حضور اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام) و جنگ و قتال ایشان در کربلا است.
خباثت ذاتی و دشمنی آنان با اهل بیت (علیهم‌السلام)، سبب شده تا وهابیون به ایراد چنین حرف‌های باطلی، رو آورند. اگر اندکی در تاریخ جستجو می‌کردند، از بیان اینگونه سخنان اجتناب می‌کردند.

در پاسخ به این ادعای مضحک و بی‌اساس، چند نکته را باید بیان کرد:
نکته اول؛
تاریخ شهادت می‌دهد، عایشه برای جنگ و مقابله با امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام)، راهی جمل شد. او قبل از کشته شدن عثمان به مکه رفته بود و بارها صحابه و مسلمانان را دعوت به کشتن عثمان کرده بود. هنگامیکه او را از قتل عثمان با خبر کردند و مطلع شد که صحابه، امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) را به خلافت انتخاب کرده‌اند، خونخواهی عثمان را بهانه قیام کرد و علم قیام بر علیه امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) را از کنار خانه خدا برافراشت.
«أحنف از كسانی است که بعد از كشته شدن عثمان وقتی از حج برگشت، با امیرالمؤمنین علی (عليه‌السلام) بيعت كرد. وی گفت: من با علی بيعت نكردم، مگر اينكه قبل از حج، با طلحه، زبير و عایشه ملاقات كردم. عثمان در محاصره بود. به هر كدام از اين سه نفر گفتم: عثمان كه كشته شد، پیشنهاد می‌دهيد با چه كسی بيعت كنم؟ آنها گفتند كه با علی بيعت كن. گفتم: آيا او را برای من می‌پسنديد؟ گفتند: بلی! وقتی پس از حج، به مدينه برگشتم، ديدم عثمان كشته است. با امیرالمؤمنین بيعت كردم و پيش خانواده‌ام برگشتم. حكومت را پا برجا می‌ديدم تا اينكه پيكی آمد كه عایشه، طلحه و زبير در خريبه منتظر تو هستند. گفتم: برای چه آمده‌اند؟ گفت: از تو برای جنگ با علی و گرفتن خون عثمان كمك می‌خواهند. پس من با سخت‌ترين كار روبرو شدم و گفتم: ذلت و خواری مادر مؤمنان و همسر رسول خدا برايم سخت است؛ اما جنگ با پسر عموی رسول‌ خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) كه به من دستور دادند با او بيعت كنم، شديدتر است.»[1]

ابن کثیر دمشقی در کتاب خود، از نامه عایشه و دعوت او برای مقابله با امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) و قیام علیه ایشان یاد می‌کند. ابن کثیر به جواب زیبای زید بن صوحان اشاره می‌کند و می‌نویسد: «عایشه به زيد بن صوحان نامه نوشت و از او خواست كه او را كمك و در قيام همراهی كند و گفت: اگر به كمك من نيامدی، دست نگه دار و در خانه خود بمان. يعنی نه عليه من باش و نه به نفع من. زيد بن صوحان در پاسخ به عایشه می‌گوید: «من همواره تو را كمك خواهم كرد، مادامی كه در خانه‌ات باشی.» او از عایشه اطاعت نكرد و گفت: «خداوند او را رحمت كند. خداوند به او دستور داد كه در خانه‌اش بماند و به ما دستور داده كه بجنگيم؛ اما عایشه از منزلش خارج شده و به ما دستور می‌دهد كه در خانه‌های خود بمانيم. او شايسته‌تر از ماست كه در خانه بماند.» عایشه به مردم يمامه و كوفه نيز نامه‌هایی با همين مضمون نوشت.»[2]
آنچه در نکته اول بیان شد، بیان‌کننده هدف عایشه از حضور در جنگ بود. به درستی مشخص شد که عایشه با هدف مخالفت با امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام)، به جهت سودای حکومت، اما به نام مقابله با شورشیان به محاربه و جنگ اقدام کرده است.

نکته دوم؛
خبر از نحوه شهادت امام حسین (علیه‌السلام) و اهمیت تبرک خاک آن سرزمین توسط رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، یکی از دلایل فضیلت قیام سیدالشهداء (علیه‌السلام) است. احادیث فراوانی از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در کتب اهل سنت و در فضیلت خاک سیدالشهداء (علیه‌السلام) و قیام ایشان صادر شده است.[3]
اما با تحقیق و بررسی در روایات اهل سنت، به انذار و نهی از حضور عایشه در جنگ جمل اشاره شده است. در روایات متعدد، رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و بسیاری از اصحاب و حتی بعضی از همسران حضرت، عائشه را از حضور در جنگ جمل و لشکرکشی به سرزمین بصره منع کرده بودند.
ذهبی در کتاب خود با اشاره به خبر غیبی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌واله) از لشکرکشی یکی از همسران ایشان برای جنگ، می‌نویسد: «رسول خدا (صلی‌اللّه‌عليه‌و‌آله) به همسرانش فرمود: كداميک از شما بر شتر پر مو می‌نشيند و گرداگردش مردم بسياری كشته می‌شوند و خودش نجات می‌يابد؟!»[4]
مروزی در کتاب خود به نهی و انذار رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از شرکت عایشه در جنگ جمل خبر می‌دهد. او می‌نویسد: «رسول خدا (صلی‌الله‌عليه‌وآله) به همسران خود فرمودند: كداميک از شما، همان كسی خواهد بود كه سگ‌های منطقه فلان بر او پارس خواهد كرد؟! ای حميراء (عایشه) مبادا تو آن زن باشی!»[5]
با بیان این روایات مشخص می‌شود، حضور عایشه در منطقه جَمل مورد نهی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده و مورد غضب ایشان قرار داشته است.

پی‌نوشت:
[1]. ابن اثیر، الكامل فی التاريخ، دار الكتب العلمية، بيروت، 1415هـ، ج3، ص127؛ «وكان الأحنف قد بايع عليا ... وقد أمروني ببيعته أشد.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. ابن کثیر دمشقی، البداية والنهاية، مكتبة المعارف، بيروت، ج7، ص234؛ «وقد كتبت عائشة ... أهل اليمامة والكوفة بمثل ذلك.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. هیثمی، مجمع الزوائد، دار الريان للتراث، دار الكتاب العربی، قاهره، بيروت، 1407هـ، ج9، ص188ـ189.
[4]. ذهبی، تاريخ الإسلام، دار الكتاب العربی - لبنان، بيروت، چاپ اول، 1407هـ، ج3، ص490؛ «عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ... وَتَنْجُو بَعْدَ مَا كَادَتْ.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. مروزی، كتاب الفتن، مكتبة التوحيد - قاهره، چاپ اول، 1412هـ، ج1، ص84، ح189؛ «أَنّ رَسُولَ اللَّهِ قَالَ لِنِسَائِهِ ... يَعْنِي عَائِشَةَ.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.

محمدجواد مهریار