پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ولی نعمت عالم هستی و تنها یادگار انبیاء و اولیای الهی، یعنی صاحب العصر و الزمان مهدی موعود (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه)، شخصیتی جهانی است که جهان، منتظر تشکیل حکومت عدلش است. باید گفت تعیین خلیفه‌ در مذهب اهل سنت، به انتخاب مردم و یا شورا تعیین می‌شود. با این حال، از نظر اهل سنت، تنها خلیفه الهی که فقط از طرف خداوند متعال انتخاب شده و هیچ کسی در انتخاب او دخیل نیست، حجت بن الحسن العسکری (عجل‌الله‌فرجه) است.

اگر در کتب متقدمین و متأخرین، بررسی روایی گردد، نتیجه‌گیری خواهد شد که بسیاری از علمای مذهب اهل سنت اوصاف و ویژگی‌های حضرت را با تمام وجود پذیرفته‌اند.
فخر رازی، عالم معروف اهل سنت، هنگام معرفی بقیةالله الاعظم (عجل‌الله‌فرجه)، علاوه بر قبول عصمت امام، به صاحب الزمان بودن ایشان نیز اذعان می‌کند و می‌نویسد: «شیعيان امامیه، ايشان را امام معصوم می‌نامند و هم‌چنین او را صاحب الزمان می‌دانند و معتقد هستند که او غائب است. در این دو وصف، یعنی عصمت و صاحب الزمان بودن، شیعیان درست و صحیح می‌گویند؛ به دلیل آن‌که مهدی از تمام نواقص دور است و در حقیقت، او صاحب الزمان است.»[1]

در بین مذاهب اسلامی و فرقه‌های آن، تنها شیعیان امامیه اعتقاد دارند که دوازده امام، حجت خدا بر خلقت هستند و آنان همان اوصیای رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) هستند. حاکم نیشابوری در کتاب خود که بر مبنای حدیثی بزرگان اهل سنت، روایات را جمع‌آوری کرده به دو امانت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اشاره می‌کند و می‌نویسد: «از زید بن ارقم نقل شده است، هنگامی‌که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از آخرین سفر حج بازگشتند و در منطقه‌ی غدیر خم وارد شدند، دستور دادند تا همه‌ مسلمانان جمع شوند؛ سپس فرمودند، پروردگارم مرا فراخوانده و به جانب او باز می‌گردم. در میان شما دو یادگار باقی می‌گذارم، قرآن کتاب خدای رحمان و دیگری اهل بیت و عترت خود را. پس دقت کنید چگونه بعد از من، نسبت به آن دو رفتار می‌كنيد. بدانید که قرآن و اهل بیت از یکدیگر جدا نمی‌شوند تا در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.»[2]

طبق این حدیث شریف، مادامی که قرآن در بین مسلمانان موجود باشد، قطعاً عترت و اهل بیت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز باید حضور داشته باشند؛ زیرا در این وصیت مهم، رسول خدا، قرآن و اهل بیت (علیهم‌السلام) را عِدل یکدیگر و همواره در کنار هم معرفی کرده‌اند. حال اگر حضرت حجت بن الحسن العسکری (ارواحنافداه)، در جامعه و بین مسلمانان حضور نداشته باشند، کلام پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) حرفی عبث خواهد بود و قطعاً کلام رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) همان وحی الهی است که ذره‌ای در آن نمی‌توان شک کرد.

روایات فراوانی در کتب شیعه و اهل سنت از نبی اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) جمع‌آوری شده که در آن محدثین، به تعداد اوصیای بر حق رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و حتی به اسامی آنان نیز اشاره کرده‌اند. چرا که دو ثقلی که یادگار پیامبر رحمت (صلی‌الله‌علیه‌وآله) هستند و سبب هدایت امت می‌شوند و از مسلمانان در مورد آنان سؤال می‌شود، اهمیت فراوانی دارند.

در صحیح مسلم که نزد علمای اهل سنت بسیار اعتبار دارد، روایاتی موجود است که وجود دوازده خلیفه را تایید می‌کند. نکته‌ای که در این احادیث بیان شده، اهمیت عدد دوازده در مورد تعداد نفرات خلفاء است و حال آن‌که به غیر از شیعه‌ی امامیه، تمام مذاهب اسلامی و فرقه‎‌های آن بیش از دوازده خلیفه داشته‌اند و مجبور به حذف و جابجایی بعضی از آنان شده‌اند. مسلم نیشابوری به نقل از جابر بن سمره می‌نویسد: «از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شنیدم که فرمودند: دين اسلام همواره عزيز می‌ماند تا آن‌که دوازده خلفيه حکومت کنند... .»[3]

علمای اهل سنت در شرح روایت صحیح السند مذکور، آخرین خلیفه‌ی پیامبر را حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه) معرفی می‌کنند و او را صاحب حکومت جهانی می‌دانند که شیرینی عدل را به جهانیان می‌چشاند.

ابن کثیر دمشقی که از متعصبین است، در توضیح حدیث صحیح مسلم، به الهی بودن حکومت امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) اشاره می‌کند. او همانند شیعیان، ظهور دولت کریمه‌ی امام عصر (عجل‌الله‌فرجه) را از بین برنده‌ی تمام ظلم و جور در عالم می‌داند و در کتابش می‌نویسد: «معنای این حدیث، بیان کننده‌ی دوازده خلیفه‌ی صالح برای زعامت بر مسلمانان است که حق را بر پا می‌دارند و در جامعه به عدالت رفتار می‌کنند و حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه) نیز آخرین نفر از آن دوازده خلیفه است که به آن بشارت داده‌اند. در روایاتی که به دست ما رسیده، حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه) همان کسی است که نامش همانند نام پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و پدرش هم‌نام با پدر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است. او زمین را مملو از عدل و عدالت می‌کند، هنگامی‌که پر از ظلم و جور شده است.»[4]

اما در پایان به دو سؤال مهم باید توجه کرد: اول آن‌که اگر آخرین خلیفه‌ی ‌مسلمین از جانب خداوند انتخاب می‌شود، چرا اولین آنان از جانب پروردگار عالم انتخاب نشود؟
سؤال مهم دوم که باید به آن نیز جواب داد، اگر خلیفه از جانب مردم انتخاب می‌شود و جاعل آن خدای رحمان نیست، چرا مسلمانان عالم کنار یکدیگر جمع نمی‌شوند و با مشورت از میان خود یک نفر را به عنوان مهدی موعود انتخاب نمی‌کنند تا زمین را مملو از عدل کند و ظلم را از بین ببرد.

پی‌نوشت:
[1]. فخر رازی، المطالب العالیة، دار الكتاب العربى، چاپ اول، 1407 هــ، بيروت، لبنان، ج8، ص106. «وجماعة من الشيعة الامامية يسمونه ... وهو ایضا صاحب الزمان.»
[2]. المستدرك على الصحيحين، حاكم نيشابوری، دار الكتب العلمية، بيروت، 1411هـ، چاپ اول، ج3، ص118. «عن زيد بن أرقم ... فإنهما لن يتفرقا حتى يردا علي الحوض ...»
[3]. مسلم بن حجاج نيشابوری، صحيح مسلم، انتشارات دار إحياء التراث العربی، بيروت، ج3، ص1453. «حدثنا هَدَّابُ بن خَالِدٍ الْأَزْدِيُّ حدثنا حَمَّادُ بن سَلَمَةَ عن سِمَاكِ بن حَرْبٍ قال سمعت جَابِرَ بن سَمُرَةَ يقول سمعت رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يقول لَا يَزَالُ الْإِسْلَامُ عَزِيزًا إلى اثنى عَشَرَ خَلِيفَةً ... .»
[4]. ابن كثير دمشقی، تفسير القرآن العظيم، دار الفكر، بيروت، 1401هـ، ج2، ص33. «ومعنى هذا الحديث بوجود اثنی عشر خليفة صالحا يقيم الحق ويعدل فيهم ... والظاهر أن منهم المهدی المبشر به فی الأحاديث الواردة بذكره أنه يواطئ إسمه إسم النبی صلى الله عليه وسلم وإسم أبيه إسم أبيه فيملأ الأرض عدلا وقسطا كما ملئت جورا وظلما... .»

محمدجواد مهریار