پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از اصول روش مدیتیشن یا همان مراقبه غربی، تاکید بر (مانترا) است. بدین معنا که تاکید می‌شود واژه‌ای بی‌معنا تکرار شود تا در این بی‌معنایی، هیچ تفکری ایجاد نشود، تا فرد به سرعت بتوانید با شعور خلاق و آگاهی عمیق، مرتبط شوید!
در واقع در مدیتیشن فرد با هدفی از پیش تعیین شده و یا حتی با روش خاص تمرین نمی‌کند، بلکه تنها با کمک تکنیک‌هایی از قبیل دور کردن خطورات، یا از راه فراموشی و یا تمرکز و توجه بر شیء خاص در حالت‌هایی ویژه مانند نشستن یا نفس کشیدن و یا ریلکسیشن،[1] می‌کوشد همه چیز جز آن شیء مورد تمرکز را نادیده بگیرد؛ و سپس منتظر می‌ماند تا همه چیز یک به یک پیش آید! در حالی که در عرفان اسلامی، هدف سالک قرب الهی بوده و عارف می‌کوشد با نزدیک شدن به منبع لایزال الهی، به فانی شدن در خدا برسد. به همین خاطر بر خلاف مراقبه غربی که تاکید روی بی‌معنا بودن مانتراها و تکرار آن‌هاست، در عرفان و مراقبه اسلامی، به ذکرهای معنادار و اصیل پرداخته می‌شود.[2]
از طرفی مدیتیش نوعی دُور و تحصیل حاصل است؛ یعنی مدیتیشن سبب آرامش، و آرامش و تمرکز کردن سبب مدیتیش است. اما در عرفان اسلامی مسیر آرامش و سیر و سولک الهی با اختیار و انجام تکلیف و در نهایت رسیدن به قرب الهی است. بنابراین مانترا در مقایسه با مراقبه اسلامی، شیوه‌ای ناقص است. در مدیتیشن باید مانترا بی‌معنا باشد تا تفکری ایجاد نشود و ارتباط سریع انجام شود. حال آن‌‌که در عرفان اسلامی، ذکر باید از همان ابتدا با معنا، هدفدار و عمیق  باشد.[3]
در نتیجه آرامشی که در مدیتیشن و مانترا مطرح است، از راه فراموشی و بی تفاوتی است؛ در حالی که در عرفان اسلامی، آرامش صرفاً از راه ایمان به خدا و منبع لایزال الهی قابلیت دستیابی دارد. نه‌تنها در عرفان اسلامی فراموشی جایگاهی ندارد، بلکه یک عارف از راه دور کردن و از بین بردن زمینه‌های غفلت و فراموشی است که مسیر قرب و آرامش الهی را طی کرده و به کمال حقیقی می‌رسد. در واقع در آموزه‌های عرفان اسلامی، عرفا و بزرگان طريقت با درک عظمت و اهميت ذکر در سلوک الی‌الله، همواره در سخنان خود و يا در آثار منظوم و منثور خويش، مريدانشان را به تاکید بر مداومت بر ذکر و ياد حضرت حق فرا می‌خوانند.

پی‌نوشت

[1]. relaxation.
[2]. موسوی گرمارودی، رویا، مقاله مدیتیشن یا آرامش کاذب، کتاب نقد، زمستان 1386، شماره 45.
[3].  فصلنامه فِرَق، شماره76، ص100.