متن مقاله
اهل سنت، به عنوان یکی از دو مذهب اسلام شناخته می‌شود که این عنوان، گروهی از افراد و مسلمانان را در سرتاسر عالم به خود اختصاص داده است؛ این گروه، دارای اصول اعتقادی خاصی است که از سوی بزرگان ایشان، از قرون اولیه تا به حال با عنوان (اصول السنة/ شرح اصول السنة) نگاشته شده است، و در فقه نیز بر چهار مذهبِ حنفی، مالکی، حنبلی و شافعی تقسیم می‌شوند، این انحصارِ اعتقادی و فقهی بدین معنا است که اگر کسی می‌خواهد بر خود عنوان اهل سنت بدهد، باید در اعتقادات بر همان اصول بیان شده از سوی بزرگان این مذهب پایبند باشد، و در فقه نیز تابع یکی از این مذاهب چهارگانه باشد، تاکید جامعه اهل سنت بر این اصول و مذاهب چهارگانه، به حدی است که هر ساله کنفرانس‌های متعددی پیرامون این مسأله در یکی از کشورهای اسلامی برگزار می‌کنند تا بر همگان این مسأله را یادآوری کنند.
در این بین گروهی متسلف از قبیل وهابیت و گروه‌های تکفیری جهادی، خود را به جامعه اهل سنت نسبت داده و در صدد هستند تا عنوان اهل سنت را غارت ببرند، اما وقتی با آن‌ها صحبت می‌شود تقلید و پایبندی به مذهب را رد کرده و حتی در برخی از موارد پیش آمده که امام مذهب را نقد و یا به خاطر برخی از اعتقاداتش تکفیر کرده‌اند، اما با این وجود خود را اهل سنت و پیرو سلف می‌دانند و تمام قد هم از این عنوانی که بر خود گذاشته‌اند دفاع می‌کنند؛ در حالی‌که ایشان شرط اساسیِ ورود به دایره اهل سنت را که همان پایبندی به یکی از مذاهب اهل سنت هست را از دست داده‌اند؛ در مقابل، علمای اهل سنت نیز علاوه بر نگارش کتاب‌هایی در نقد وهابیت، با برگزاری کنفرانس‌های متعدد در صدد جداسازی خط وهابیت از مذاهب هستند، برای نمونه در کنفرانس جهانی اهل سنت که در شهریور ماه 1395 در چچن تشکیل شد، در بخشی از بیانیه پایانی این همایش آمده است:
«اهل سنت و جماعت شامل اشاعره و ماتریدیه در کلام، و پیروان مذاهب چهارگانه اهل سنت در فقه (حنبلی، حنفی، شافعی و مالکی) و اهل تصوف هستند.»[1]
این تعریف و تقسیم از اهل سنت که در حضور بالغ بر دویست عالم و اندیشمند اهل سنت قرائت شد و به امضای ایشان رسید، به خوبی جایگاه متسلفین از قبیل وهابیت را نشان می‌دهد، چرا که ایشان نه به این کنفرانس دعوت شدند و نه اسمی از آن‌ها در این بیانیه آورده شد. از این‌رو نمی‌توان وهابیت را به عنوان اهل سنت دانست و باید خط وهابیت را از جامعه اهل سنت جدا کرد.

پی‌نوشت:

[1]. بیانیه رسمی کنفرانس چچن که در منابع خبری متعدد منتشر شده است.

نویسنده: علی اکبر لطفی