پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب - تکدی‌گری و گدایی در قاموس مسلمانی و جامعه‌ی اسلامی امری ناصواب و قبیح است. این کار در روایات پیامبر و اهل بیت (علیهم صلوات الله) زشت شمرده شده و ایشان مسلمین را از گدایی کردن و درخواست از مال مردم  نهی کرده‌اند. همین‌جا باید توجه داشت که گرچه گدایی کردن کاری ناپسند است اما توجه به مستمندان، مساکین و افراد درمانده و ناتوان در دین اسلام بسیار سفارش شده است. زیرا دقت در زندگی هم‌نوعان و مساعدت ایشان، سبب برچیده شدن بساط تکدی‌گری نیز می‌گردد.
به خوبی می‌توان فهمید که دلیل نهی از دریوزگی و گدایی در دین اسلام این است که عده‌ای بخاطر سهل انگاری و تنبلی، طمع به مال مردم نکنند و دست فقیری به سوی مردم دراز نسازند، در حالی‌که چهارستون بدن ایشان سالم است و می‌توانند کسب و کاری هرچند مشکل و سخت برای خود دست و پا کرده و نان حلالی تهیه کنند و از کد یمین خود روزی بخورند.
عده‌ای نیز این توان را ندارند و راهی جز درخواست از مردم برایشان باقی نمانده که اسلام توجه ویژه به ایشان داشته است و حتی قسمتی از زکات را برای ایشان در نظر گرفته است و می‌فرماید: «إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاء وَالْمَسَاکِینِ؛ جز این نیست که صدقات (زکات اموال براى هشت مصرف است، یعنى) از آن فقرا و مساکین (فقیرتران) و ...» [۱]
اسلام در مورد تکدی‌گری، دو گروه را مد نظر قرار می‌دهد، گروهی که مستحق کمک هستند که آیه‌ی شریفه به ایشان سفارش می‌کند و گروهی که گدایی و دریوزگی را شغل و پیشه‌ی خود ساخته و بجای اینکه باری از جامعه بردارند خود باری به دوش اجتماع شده‌اند.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در نهی از خواهش و گدایی (برای گروه دوم) می‌فرمایند: هر که دری از سؤال و خواهش به روی خود بگشاید، خداوند متعال هفتاد در فقر و تنگدستی بر او باز می‌کند که هیچ چیزی نتواند آن را ببندد.[۲] با این حال در رفتارها و آموزه‌های صوفیانه مشاهده می‌شود که ایشان حرفه‌ی دریوزگی را شغلی پر درآمد برای خود می‌دانند که از قِبَل آن سودی سرشار به جیب دراویش، بزرگان ایشان و یا حساب خانقاه سرازیر می‌شود.
یحیی باخرزی این حرفه را از خدمت‌های مخصوص دراویش در خانقاه معرفی می‌کند و می‌نویسد: و خدمت رباط[۳] چند چیز است: مطبخی کردن و نان پختن و بیت الطهاره[۴] را پاکیزه کردن و کلوخ آماده کردن[۵] و خلال تراشیدین ... و دریوزه کردن [۶] جهت اصحاب.[۷]
آیا گدایی کردن آن هم در قالبی سازمانی، از آموزه‌های اسلامی است؟ آیا این راه و روش سیر و سلوک به سمت خداست که از طریقی که خدا دوست ندارد به سوی او بروی!؟ و آیا اساساً از این مسیر به خدا خواهی رسید؟! اسلام حق تکدی‌گری را هم برای کسی ثابت ندانسته و در رابطه با مستمندان به همه سفارش ایشان را نموده تا آبروی ایشان با گدایی و دریوزگی از بین نرود.
امام صادق(علیه السلام) فرمودند: مؤمن اظهار فقر و تنگدستی پیش مردم نمی‌کند.[۸] این مطلب بدین معناست که صوفیه گرچه مدعی هستند، اما از دایره‌ی ایمان واقعی خارجند و روش ایشان برای رسیدن به کمال انسانی و حقیقت عرفانی، راهی به سوی جهالت و نادانی است.

پی‌نوشت:

[1]. سوره توبة، آیه ۶۰
[2]. آثار الصادقین، ج ۸، ص ۱۲۹ به نقل از وسائل الشیعه، کتاب زکوه، ص ۳۰۹
[3]. کاروانسرا، خانقاه
[4]. دست‌شویی
[5]. جمع آوری کلوخ و سنگ برای طهارت در دست‌شویی
[6]. لغت نامه دهخدا / دریوزه . [ دَرْ زَ / زِ ] (اِ) به معنی دریوز است که کدیه و گدائی باشد.
[7]. یحیی باخرزی / فصوص الآداب/ چاپ دانشگاه تهران/ ص۱۷۵
[8]. آثار الصادقین، ج ۸، ص ۱۳۰