قرآن میگوید فرعون از هامان خواست برای او برجی بسازد تا به آسمان برود درحالیکه این برج در بابل بوده است که به دستور نمرود ساختهشده است؟ آیا قرآن در این مورد اشتباه نکرده؟
نه در قرآن و نه در کتابمقدس، داستانی درباره برج نمرود نیامده است، دایرهالمعارف کتابمقدس در ذیل برج بابل آورده:« برجی بهصراحت در عهدعتیق به این نام خوانده نشده، ولی ساکنان شنعار برجی ساختند که بعداً به این نام معروف شد، هدف از ساخت این برج مقابله با پراکندگی انسانها بود و مقابله با اراده خدا و نمادی از غرور انسان که قبل از اتمام آن خراب شد و منشأ پراکندگی انسانها و ایجاد زبانهای مختلف گردید.[1] موضع دقیق آن ناشناخته است.[2]
کتابمقدس، اصل وجود نمرود را پذیرفته و میگوید نمرود فرزند کوش و کوش فرزند حام و حام فرزند نوح است.[3]، « و کوش نِمرُود را آورد.» او تیراندازی ماهر بود، اما در کتابمقدس به ساخت برج توسط نمرود و همچنین وزیری به نام هامان اشارهای ندارد.
اما داستان قرآن چیست؟
قرآنکریم دربارهی دستور فرعون به هامان برای ساخت برجی بلند، میفرماید:« ... اى هامان، برايم آتشى بر گل بيفروز (و آجرهاى محكم بساز)، و براى من برج بلندى ترتيب ده تا از خداى موسى خبر گیرم، هرچند من گمان مىكنم او از دروغگویان است».[4]
گرچه کتابمقدس داستان ساخت یک برج توسط فرعون را نقل نکرده، اما شواهدی را میتوان مبنی بر ساخت یک سازه خشتی در آن یافت، در کتابمقدس داریم که هنگام حضور حضرت موسی در مصر، فرعون بنیاسرائیل را وادار به ساختن خشتهای زیادی کرد:« و در آن روز، فرعون سرکاران و ناظران قوم خود را غدغن فرموده، گفت: بعدازاین، کاه برای خشتسازی مثل سابق بدین قوم مدهید، خود بروند و کاه برای خویشتن جمع کنند و همان حساب خشتهایی را که پیشتر میساختند، برایشان بگذارید و از آن هیچ کم مکنید، زیرا کاهلاند، و از اینرو فریاد میکنند و میگویند: برویم تا برای خدای خود قربانی گذرانیم. و خدمت ایشان سختتر شود تا در آن مشغول شوند، و به سخنان باطل اعتنا نکنند. پس سرکاران و ناظران قوم بیرون آمده، قوم را خطاب کرده، گفتند: «فرعون چنین میفرماید که من کاه به شما نمیدهم خود بروید و کاه برای خود از هر جا که بیابید، بگیرید، و از خدمت شما هیچ کم نخواهد شد. پس قوم در تمامی زمین مصر پراکنده شدند تا خاشاک بهعوض کاه جمع کنند و سرکاران، ایشان را شتابانیده، گفتند:« کارهای خود را تمام کنید، یعنی حساب هرروز را در روزش، مثل وقتیکه کاه بود و ناظرانِ بنیاسرائیل را که سرکاران فرعون بر ایشان گماشته بودند، میزدند و میگفتند: «چرا خدمت معین خشتسازی خود را در این روزها مثل سابق تمام نمیکنید؟»[5]
درنتیجه باید گفت هیچ تصریحی در کتابمقدس بر اینکه نمرود برج بابل را ساخته باشد وجود ندارد و به فرض اینکه نمرود چنین برجی هم ساخته باشد، تعارضی با داستان قرآن ندارد، زیرا اول اینکه در قرآن نیامده که فرعون برجی را ساخت بلکه فقط دستور او برای ساخت برج آمده.
دوم اینکه اگر چنین برجی هم ساخته باشد، قرائنی از ساخت بنایی خشتی در زمان ورود حضرت موسی توسط فرعون در کتابمقدس وجود دارد و در آخر اینکه این داستان ربطی به نمرود ندارد، چون این دو واقعه باهم چند صدسال فاصلهدارند، اولی مربوط به دوران ابراهیم (علیهالسلام) و بعدی مربوط به دوران موسی (علیهالسلام) است.
پینوشت:
[1] پیدایش 11: 4
[2] دایرهالمعارف کتابمقدس، ترجمه بهرام محمدیان، انتشارات روز نو، ص 740
[3] پیدایش 10: 8
[4] قصص 38
[5] خروج 5: 6 -14
افزودن نظر جدید