کل دینتان را از حضرت زهرا بگیرید
خلاصه مقاله
آلوسی، در مورد دلیل افضلیت حضرت زهرا بر تمامی زنان عالم، می‌نویسد: «فاطمه‌ی بتول، افضل زنان گذشته و آینده است، چون پاره تن و وجود رسول خداست، حتی بنابر قول به این‌که حضرت مریم نبی باشد، باز حضرت زهرا بر او افضلیت دارد، زیرا بضعیت از روح وجود است و من ندیدم سید همه موجودات با چیزی مقایسه بشود، و از این بیان، افضیلت حضرت زهرا(سلام‌الله‌علیها) بر عایشه نیز مشخص می‌شود.
برخی می‌گویند پیامبر فرمود: دو سوم دین خود را از عایشه بگیرید؛ و فرمود: برتری عایشه بر دیگر زنان، برتری نان تلیت شده در آبگوشت است، بر دیگر غذاها؛ این استدلال دلیل بر برتری عایشه نیست؛ زیرا اگر پیامبر می‌دانست که زهرا بیشتر عمر می‌کند، چه بسا می‌گفت که تمام دین خود را از زهرا بگیرید؛ نگفتن این کلام در حق کسی‌که عقل و نقل دلالت بر علم او می‌کند، دلالت بر مفضول بودنش ندارد.
متن مقاله
آلوسی، مفسر مشهور اهل سنت، در تفسیر «روح المعانی» در مورد دلیل افضلیت حضرت زهرا بر تمامی زنان عالم، این‌گونه می‌نویسد:
«همانا فاطمه‌ی بتول، افضل زنان گذشته و آینده است، از این حیث که حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) پاره تن و پاره وجود رسول خداست، بلکه از حیث‌های دیگر هم افضل زنان است... حتی بنابر قول به این‌که حضرت مریم نبی باشد، باز حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) چون بضعه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است بر او افضلیت دارد، زیرا بضعیت از روح وجود است و من ندیدم سید همه موجودات با چیزی مقایسه بشود، و از این بیان، افضیلت حضرت زهرا(سلام‌الله‌علیها) بر عایشه نیز مشخص می‌شود.
هر چند خیلی‌ها خلاف این نظر را معتقد هستند و دلیلشان بر افضلیت عایشه بر حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) را کلام پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می دانند که فرمود: دو سوم دین خود را از عایشه بگیرید و نیز فرمود: برتری عایشه بر دیگر زنان، برتری نان تلیت شده در آبگوشت است، بر دیگر غذاها.
و تو ایراد این استدلال بر برتری عایشه را می‌دانی، و این‌که این مطلب دلیل برتری عایشه بر حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) نیست. زیرا نهایت چیزی که می‌توان درباره حدیث «خذوا ثلثی دینکم عن الحمیراء» گفت، آن هم اگر صحت این حدیث ثابت بشود،[1] این است که این حدیث بر عالم بودن عایشه دلالت می‌کند، به اندازه‌ای که بشود، دو سوم دین را از او گرفت، و این بر نفی علم مشابه از حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) دلالت نمی‌کند.
این‌که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: دو سوم دین خود را از عایشه بگیرید، برتری او بر زهرا (سلام‌الله‌علیها) نیست، زیرا ایشان می‌دانست که دخترش مدت زیادی زنده نمی‌ماند، و اگر می‌دانست که زهرا (سلام‌الله‌علیها) بیشتر عمر می‌کند، چه بسا می‌گفت که تمام دین خود را از زهرا (سلام‌الله‌علیها) بگیرید؛ نگفتن این کلام در حق کسی‌که عقل و نقل دلالت بر علم او می‌کند، دلالت بر مفضول بودنش ندارد، و گر نه باید عایشه از پدرش ابوبکر افضل باشد؛ چرا که از ابوبکر، به خاطر کمتر زنده ماندن بعد از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، احادیث کمتری نقل شده است.
این‌که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: من در میان شما دو چیز گرانبها را به یادگار می‌گذارم، کتاب خدا و عترتم و این دو از یکدیگر جدا نمی‌شوند، تا در کنار حوض بر من وارد بشوند، و چگونه فاطمه (سلام‌الله‌علیها) افضل زنان نباشد، در حالی‌که فاطمه (سلام‌الله‌علیها) سیده آن عترت است.»[2]
کلام آلوسی چنان محکم، متقن و کامل است که به توضیح اضافه‌ای احتیاج ندارد.
پی‌نوشت:
[1]. اظهار نظر چند تن از علمای بزرگ اهل سنت، در مورد این حدیث:
ابن حجر عسقلانی معتقد است این حدیث سند نداشته و در هیچیک از کتاب‌های حدیثی معتبر نقل نشده است. تنها ابن اثیر جزری در کتاب النهایه خود این حدیث را آن هم بدون ذکر راویان آن یعنی بدون سند نقل کرده است.
ابن کثیر دمشقی در مورد این حدیث از مزّی و ذهبی سوال کرده و این دو عالم اهل سنت هم درباره سند و متن این حدیث اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند.
سخاوی هم می‌نویسد: این حدیث را دیلمی در کتاب فردوس الاخبار خود بدون ذکر سند نقل کرده است. مطابق نقل دیلمی متن حدیث نیز با آن‌چه در زبان‌ها معروف است، متفاوت است. زیرا دیلمی حدیث را این‌گونه نقل کرده: دو سوم دینتان را از خانه عایشه بگیرید.
سیوطی نیز می‌گوید: این حدیث را در هیچیک از منابع معتبر پیدا نکردم.
ابن کثیر دمشقی می‌گوید: اما این حدیث که بسیاری از علما در کتاب‌ها و مجالس آن را ذکر می‌کنند، اعتباری نداشته و در هیچیک از منابع معتبر روایی نقل نشده است.
«آیا مراجعه به عایشه برای گرفتن دین از او سفارش شده است؟!»
[2]. روح المعانی، آلوسی، ج3، ص155 و156. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
افزودن نظر جدید