يكي ديگر از  عقايدشيخ احمد احسايي امامت و نقش ائمه در آفرينش است بر اساس انديشه شيخ معصومين در خلقت نقش دارند وي ميگويد خدايتعالي وقتي معصومين، (عليهم سلام الله اجمعين)  را خلق کرد، آنان را اذن داد تا  موجودات ديگر را بيآفرينند  بر اساس تئوري شيخ احمد :
ائمه باب الله به سوي خلق هستند و آنها بازوان آفرينشند خداوند برگزيد ايشان را بعد از آنکه تنها آنها را آفريد همراه با آنها آفريده ديگري نبود ، عبادت ميکردند خداي را و هزار دهر تسبيح و تحميد و تهليل و تکبير و تعظيم جلالت و عظمتش مينمودند ، سپس آفريد برايشان خلق را از اشعه انوارشان پس به اين جهت أئمه علت فاعلي زيرا آنها جايگاه مشيت خداوندگاريند
و آنان علت مادي نيز هستند زيرا تمام آفريدگان از شعاع انوار آنها هستند و آن شعاع قائم به انوارآنها ست آنهم به نحو قيام صدوري   
و نيز آنانند علت صوري خلقتند زيرا هر فرد از جميع خلائق از غيب و شهادت و جواهر و اعراض پس صورتش اگر طيب باشد از انوار هياکل آنها است يا از نور هياکل هياکل آنها است و هکذا زيرا ائمه رحمت خدا و مظاهر رحمت خدايند و مظهر رحمت الهي هستند و بد کاران به شکل عکس انوار هيکلهاي ائمه هستند و هکذا  
و آنها علت غائي خلقتند زيرا خداوند سبحان جز اين نيست که خلق را براي آنها آفريد و بازگشت خلائق به سوي آنها است و حساب خلق با آنها است ( 1)
چنين ديدگاه غلوآميزي، زمينه پيدايش افكار ديگري (مثل ادعاي الوهيت، تجلي ذات حق، و حلول حق تعالي در افراد و...) شده است.
 

نحوه حيات امام زمان
از ديگر انديشه هاي شيخ احسائي اعتقاد به حيات امام زمان (عجل الله تعالي فرجه ) بدون جسد عنصري و با بدن  هورقليايي است ( 2) وي معتقد است که امام زمان عليه السلام با بدن غير عنصري و هور قليايي در شهر جابلقا و جابرسا زندگي مي کند ، شيخ احمد احسائي، امام زمان عليه السلام را زنده و در عالمهور قليا ميداند( 3).
و مي گويد:امام زمان عليه السلام در هنگام غيبت در عالم هور قليا است و هر گاه بخواهد بهاقاليم سبعه تشريف بياورد، صورتي از صورت هاي اهل اين اقاليم را مي پوشد و کسي او را نمي شناسد. جسم و زمان و مکان ايشان لطيف تر از عالم اجسام بوده و از عالم مثال است.( 4)
به عقيده اکثريت قريب به اتفاق علماي شيعه اين نظريه در واقع به معناي انكار امام زمان (عجل الله تعالي فرجه ) در روي زمين است زيرا  :
اگر مراد آن است كه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه) در عالم مثال و برزخ زندگي مي‏كند ، يا آن چنان كه قبر را آنان از عالم هورقليا مي‏دانند، پس آن حضرت حيات با بدن عنصري ندارد وحيات او مثل حيات مردگان در عالم برزخ است. که با احاديث متواتر «عدم خلوّ زمين از حجت» سازگاري ندارد.ضمن اينکه اين اعتقاد با ادلّه عقلي موجود بر ضرورت وجود امام زمان (عجل الله تعالي فرجه) درا ين عالم  نيز مناسبت ندارد (5) 

پس ادعاي شيخ مبني بر اينکه  حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه) با بدن هورقليايي زندگي مي‏كند، نه تنها يك ادعا است  که هيچ دليل عقلي ونقلي بر آن اقامه نشده است. بلکه طبق نصوص قطعي، مهدي موعود(عجل الله تعالي فرجه) در همين عالم خاكي و با بدن عنصري به زندگي طبيعي خود، ادامه‌ مي‌دهد تا روزي که بنابر مشيت الهي قيام و ظهور فرمايند.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت :
1.جوامع الکلم، رساله رشيته، قسمت سوم، ص100
2.علاقمندان مي توانند به کتاب شريف منتخب الاثر، تأليف حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني مراجعه فرمايند.
 3.شرح زيارت جامعه کبيره  جلد 1ص 59
 4.هور قليا از کلمه عبري هبل قرنيم گرفته شده هبل به معني هواي گرم  ، بخار، تنفس و قرنيم به معني درخشش و شعاع است که اين ترکيب به معني تشعشع بخار است  /شيخ احمد احسائي در نوشته هاي خود بارها اين کلمه را بکار برده و شرح داده است در تنزيه الاولياء شيخ ابوالقاسم خان ابراهيمي به نقل از ملا هادي سبزواري آورده است هور قليا هم عالمي است از عوالم که خداوند خلق فرموده است مراد از آن عالم اجمالاًعالم مثال است به معني عالم صور..........عالم هور قليا چون فوق اين اقاليم است و ازحدود ظاهر اين اقاليم خارج است اقليم ثامنش گويند (لغت نامه دهخدا )
 5.شيخ محمد کريم خان کرماني  ارشاد العوام، ج2،چاپخانه سعادت كرمان  ص151