فضیلت تراشانی که برای احمد بن حنبل فضیلت می‌ساختند، در ترفندی، با نقل خواب افراد و دیدن فضایل احمد بن حنبل در خواب برای وی فضیلت درست می‌کردند. موضوع دیدن خواب به گستردگی، و این‌که هر روز کسی خوابی را ببیند و در پی آن فضیلتی برای شخصی ادعا کند را نمی‌توان دارای قوّت دانست. زیرا خواب دارای انواع است و تنها بخش کمی از آن صادقه بوده، که آن نیز دارای شرایط خاص است که از هرج و مرج در این زمینه جلوگیری شود. (به طور کلی خواب غیر معصومین اگرچه خواب و رؤیای صادقه باشد، حجت نیست و با آن نمی‌توان استدلال کرد.) اما غالیان از این مورد سوء استفاده کرده و ادعای دیدن خواب و کسب فضیلت برای احمد بن حنبل را به وفور آورده‌اند.
ابن عساکر، خطیب بغدادی، ذهبی و غیره ادعای فضیلت در خواب را برای احمد بن حنبل در کتب خود نقل کرده‌اند، از جمله مزی از ابن ابی الدنیا نقل می‌کند که گفت: «یوسف بن بختان می‌گوید: هنگامی‌که احمد بن حنبل از دنیا رفت، شخصی در خواب دید که بر روی تمامی قبور چراغ‌هایی گذاشته شده است. پرسید: این چراغ‌ها چیست؟ گفته شد: مگر نمی‌دانی که خداوند قبرها را به خاطر ورود احمد بن حنبل، نورانی کرده است و تعدادی از افراد در عذاب الهی به سر می‌برند ولی خداوند آنان را در مورد رحمت خود قرار داده و بخشید.»[1]

پی‌نوشت:

[1]. «وَقَال أَبُو بَكْر بْن أَبي الدنيا: حدثني يُوسُف بْن بختان وكان من خيار المسلمين قال: لما مات أَحْمَد بْن حنبل رأى رجل فِي منامه كأن على كل قبر قنديلا، فَقَالَ: ما هذا؟ فقيل لَهُ: أما علمت أنه نور لأهل القبور بنزول هذا الرجل بين أظهرهم، وقد كَانَ فيهم من يعذب فرحم.» تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، مؤسسه الرساله، ج1، ص469. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.