متن مقاله
قفاری علم غیب امامان را زیر سوال برده و اعتقاد شیعیان را در این باب به باد نقد می‌کشاند[1] و معتقد است که اعتقاد علم غیب امامان در مذهب تشیع برخاسته از غلو ایشان است.[2] از سوی دیگر او علم غیب امامان را برتر از علم خداوند می‌داند.[3]
در نقد این نظر باید بیان داشت که باب غیب بر روی بشریت باز بوده و ارتباط با جهان غیب برگرفته از اعتقادات اصیل اسلامی است که عالمان اهل‌سنتی هم چون احمد بن حنبل و...[4] نیز به آن اقرار کرده‌اند.
تا این جا امکان اصل غیب برای دیگران ثابت شد و این ادعا که اثبات علم غیب برای امامان برخاسته از علم غیب است جواب داده شد. اما آیه علم غیب امامان برتر از علم الهی است. توضیح این که در نزد شیعه علم غیب امامان به دو گونه تفسیر شده است: گروهی بر این باورند که علم غیب امامان و پیامبران، نامحدود بوده و در این مسیر به برخی از آیات و روایات استناد می‌کنند. به عنوان مثال بنا به اعتقاد این گروه آیه «عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَىٰ غَيْبِهِ أَحَدًا؛إِلَّا مَنِ ارْتَضَىٰ مِنْ رَسُولٍ [جن/26-27]  او دانای غیب عالم است و هیچ‌کس را بر غیب خود آگاه نمی‌کند، مگر آن کس را که به پیامبری برگزیده است» به دنبال تثبیت علم غیب به صورت مطلق است. روایات مختلفی نیز محتوای این آیه را تصدیق می‌کند که در این باب می توان به روایت «سلونی فان عندی علم الاولین و الآخرین»[5] اشاره کرد.
عده ای دیگر از عالمان مکتب تشیع علم غیب امامان را به صورت محدود می‌دانند[6] و برای این باور خود دلایلی از کتاب و سنت می‌آورند. به عنوان مثال آیه «فَقُلْ إِنَّمَا الْغَيْبُ لِلَّهِ.[یونس/20] پاسخ ده که دانای غیب خداست و بس» را بر اعتقاد خود به عنوان دلیل ذکر می‌کنند.
بنا بر هر دو دیدگاه، علم الهی برتر است. در دیدگاه اول، علم الهی بالاصاله و علم غیب امامان بالعرض در نظر گرفته شده است، به گونه‌ای که علم غیب امامان همه هویت خود را از علم ذاتی خداوند گرفته است، اما بنا بر دیدگاه دوم، علم غیب امامان افزون بر عرضی بودن، محدود نیز هستند.

پی‌نوشت:

[1]. قفاری، ناصر بن عبدالله، اصول مذهب الشیعه، چاپ دوم، 1415 ه، بی‌جا، ج3، ص940. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. همان، ص 941-942.
[3]. با توجه به مساله بداء (اشتباه در علم الهی) در علم خداوند.
[4]. ابی‌عبدالله، احمد بن حنبل، مسند، تحقیق: محمد صدقی، دار الفکر، بی‌جا، ج 5، ص 351. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. صدوق، محمد بن علی، التوحید، قم، جامعه مدرسین، 1398 ه، ص 305. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[6]. شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، اوائل المقالات، تحقیق: شیخ ابراهیم الانصاری، انتشارات الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید، چاپ اول، 1413 ه، ص66. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.