متن مقاله
یکی از مباحث اختلافی میان اهل‌سنت و شیعیان در عرصه علم کلام، عصمت امام است. پیروان مکتب تشیع معتقد هستند که امام امت باید معصوم بوده و از هرگونه خطا و عصیان برحذر باشد. اما در موضعی متقابل، اهل‌سنت بر این باورند که عصمت امام ضرورت نداشته و آن‌را مستند به واقعیت‌های تاریخی می‌دانند. چرا که بنابر دیدگاه ایشان امامان امت یعنی ابوبکر، عمر و عثمان دارای عصمت نبوده و خطاکار بودن آن‌ها بدیهی است.[1]
از سوی دیگر اهل‌سنت معتقدند که عصمت درجه‌ای باطنی است که دیگر انسان‌ها، توان درک آن را نداشته و در این صورت نمی‌توانند امامی که دارای عصمت است را مشخص کرده و آن را برای راهنمایی امت برگزینند. بنابراین شرطیت نصب امام معصوم برای مردم تکلیف بما لا یطاق (یعنی در توان مردم نیست) است.[2]
اما در پاسخ به کلام نخست برادران اهل‌سنت باید بیان داشت که آن‌چه در باب عصمت مورد توجه است، عصمت برای جایگاه امامت است و افراد نام‌برده نیز در این جایگاه قرار نگرفته‌اند. چرا که اجماع بر امامت ایشان محقق نگشته و دست‌کم در میان شیعیان این مساله، امری حتمی است.[3] چگونه است که برگزیده شدن ابوبکر توسط چند نفر در شورای سقیفه، اجماع امت به حساب می‌آید؟
کلام دوم اهل‌سنت اگرچه در ظاهر صحیح بوده و باید گفت که انسان‌ها توان تشخیص معصوم را ندارند و شیعه نیز از این‌روی نصب امام را از جانب خداوند می‌داند.
در پاسخ به دلیل دوم اهل‌سنت باید گفت اگرچه صحیح است که انسان‌ها توان انتخاب شخص معصوم را ندارند، اما این مدعای شیعه نیست. چرا که شیعیان معتقدند، امام معصوم از جانب خداوند نصب شده و انسان‌ها در این مساله دخلی ندارند.[4]

پی‌نوشت:

[1]. شریف‌جرجانی، علی بن محمد، شرح المواقف، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419 ه؛ ص 382.
[2]. تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد، تحقیق و تعلیق: دکتر عبدالرحمن عمیره، قم، منشورات شریف رضی، 1409 ه؛ ص 249.
[3]. حسینی میلانی، سید علی، الامامه فی الاهم الکتب الکلامیه، قم، مرکز تحقیق و ترجمه و نشر آلا، 1422ه؛ ص 165.
[4]. همان.