پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ پرنس دالگورکی به عنوان سفیر روسیه (که در زمان شکل‌گیری و گسترش جریان بابیت در ایران فعالیت می‌کرد)، گزارش‌های متعدد و جانبدارانه‌ای درباره‌ی بابیان و قضایای مرتبط با آنان، به دولت روس تزاری گزارش کرده است.[1]
ارسال مرتب گزارش‌های اختلاف بابی‌ها با شیعیان و علماء، و ایجاد چنددستگی میان ایرانیان که توسط دالگورکی مخابره می‌شد؛ حکایت از اهمیت فوق العاده‌ی جریان بابیت برای دولت روس تزاری داشت؛ نزاع‌هایی که موجبات خشنودی روس‌ها را فراهم می‌نمود. همچنان که در یکی از این گزارش‌ها آمده است: «خیلی خوب است که فرقه‌ی بابیه با علمای اسلام مخالفت و مبارزه شدید شروع کرده و آنان را متهم به انحراف کرده است».[2]
اما بدون شک خوشحالی روس‌ها از مبارزه‌ی بابی‌ها با علماء، از جهت ایجاد جبهه‌ای در مقابل جریانی بود که سلطه‌ی متجاوزین را برنمی‌تافت و مردم را به مقابله با استعمار روس و انگلیس ترغیب می‌کرد. لذا پیگیری و حمایت از جریان آشوب‌گر بابیت به عنوان ستون پنجم استعمار، نقش مهمی در به آشوب کشیدن ایران و به تحلیل کشاندن قوای آن ایفا می‌کرد.

پی‌نوشت:
[1]. ر.ک: سیدمحمدباقر نجفی، بهائیان، تهران: نشر معشر، 1383 ش، صص 597-594.
[2]. همان، ص 594.