تاکید بر ارتباط با خویشان و نه تاکید بر اهلبیت (علیهم السلام)
خلاصه مقاله
پیوند میان اهلبیت (علیهمالسلام) و قرآن کریم، پیوندی مستحکم و غیر قابل جدایی است. از اینروی قرآن در آیات متعدد همچون آیه 23 سوره شوری به دوست داشتن اهلبیت (علیهمالسلام) امر فرموده است و آن را پاداش رسالت پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) قرار داده است. برخی گمان کردهاند که این آیه در خصوص ارتباط با خویشاوندان به صورت عمومی است، که این نظر با ظاهر آیه و روایات ماثوره در این باب ناسازگار است. همچنین کلامی که طلب پاداش را غیر سازگار با مقام نبوت میداند نیز با انحصار پاداش در این آیه برای مردم، جواب داده میشود.
متن مقاله
دو رکن اساسی که دین اسلام بر آنان استوار است، قرآن کریم و اهلبیت (علیهمالسلام) است. خداوند همواره لزوم محبت ورزیدن به اهلبیت (علیهم السلام) را به مردم گوشزد کرده و به پیامبر خود دستور میدهد که بگوید: «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى.[شوری/23] بگو: به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نيستم، مگر دوستى درباره خويشاوندان.»
برخی مدعی هستند که این آیه دستور به ارتباط مردم با خویشاوندان خود دارد.[1] این ادعا با ظاهر آیه که پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) اجر رسالت خود را طلب میکند، سازگاری ندارد و همچنین با روایات وارده در اینجا که "قربی" را اهلبیت (علیهمالسلام) میداند در تعارض است.[2]
سوالی دیگری که شاید برای خواننده محترم پیش بیاید این است که آیا درخواست پاداش با مقام بلند رسالت ناسازگار نیست؟ به خصوص اینکه دیگر آیات نیز همچون «قُلْ ما سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ شَهيد.[سبا/47] بگو: هر مزدى كه از شما خواستم، آن از خودتان! مزد من جز بر خدا نيست، و او بر هر چيزى گواه است» بر رد پاداش دلالت دارد.
در پاسخ به این سؤال باید بیان کرده که پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) در آیه مذکور برای خود طلب اجر نکرده و پاداش خود را در چیزی قرار داده است که مردم از آن منفعت برند. چرا که هدف از محبتورزیدن مردم در این آیه، همان اخذ دستورات و تعالیم الهی از اهلبیت است که بر پایه آن، روح خود را از ناپاکیها پیراسته ساخته و در مسیر تکامل انسانی گام بردارند. اما اینکه در آیهای دیگر خبر از عدم درخواست اجر آمده است نیز با توجه به این آیات تفسیر میشود.
پینوشت:
[1]. آلوسی، روح المعانی، بیروت، دار الکتب، 1412ه، ج24، ص31.
[2]. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، بیروت، دار المعرفه، 1309 ه، ج6، ص37.
زمخشری، محمود، بیروت، الکشاف، دار الکتاب العربی، 1418 ه، ج4، ص219.
افزودن نظر جدید