دستور به اباحهگری واسقاط تکلیف، درعرفان حلقه
کوتاه نوشته:
اباحهگری به معنای ولنگاری و بی مبالاتی در برابر آموزهها، ارزشها و شعائر دینی است. درعرفان حلقه همه ابزارهای عقلی و همچنین کوشش و تلاش فردی برای رسیدن به مراتب عرفانی مورد نفی قرار گرفته است و روشی که طاهری برای فرقهاش در سلوک به سمت کمال و سعادت طراحی کرده است نوعی بیقیدی و اباحهگری است. مشهودترین مورد برای ترویج اباحهگری در عرفان حلقه، درباره نماز است که از ضروریات دین شمرده میشود. محمدعلی طاهری نماز خواندنِ بدون برقرار نمودن اتصال به حلقههای شعور کیهانی را کاملاً بیهوده میداند.[انسان از منظری دیگر، ص38] و از طرفی طاهری میگوید: «اگر ما نماز بخوانیم و به وظایف دیگرمان نرسیم این نماز نیست که ما میخوانیم و کاری لغو و بیهوده است. غافل از اینکه پیامبر اکرم فرمود «اِنَّ الصلاةَ تَنهی عَنِ الفَحشاءِ وَ المُنکَر[عنکبوت/45] همانا نماز انسان را از فحشا و منکر باز میدارد.» و همین نماز است که با مداومت به آن انسان را از پستیها دور میکند!»[چند مقاله، ص24] متاسفانه طاهری علاوه بر اینکه برداشتهای غلط و انحرافیِ بیشماری از آیات قرآن کریم داشته است، در اینجا نیز آیه را به جای حدیث ذکر کرده است! اما باید گفت: این سخن طاهری استارتی شده است برای ترویج و تشویق اباحهگری؛ و همچنین ساقط شدن تکالیف در زمینهی مسائل دینی.
روایتی از پیامبراکرم(صلىاللهعلیهوآله) است که کاملاً این سخن طاهری را نقض میکند. قال رسول الله(صلىاللهعلیهوآله): «مَن تَرَکَ صَلَاتَهُ حَتّى تَفُوته مِن غَیرِعُذرٍ فَقَد حَبِطَ عَمَلُه[میزان الحکمه، ج ۵، ص ۴۰۳] کسى که نمازش را بدون عذر ترک کند (نخواند) تا وقت آن بگذرد، تمامی عمل او نابود شده است.» یعنی هر کسی که نمازش را با هر بهانهای مثل کم کیفیت بودن و یا گناه کردن و... ترک بکند سار اعمال خوبش نیز از او پذیرفته نخواهد شد.
این نکته را باید متذکر شد که نماز خواندن انسان و از طرفی گناه کردنش ربطی به اصل وجوب نماز ندارد. یعنی کسی که اهل نماز است و از طرفی گرفتار یک سری گناهان؛ نشان دهنده این نیست که چون نمازش او را از گناه باز نداشته پس این نماز به درد نخورده و باید ترک شود. بلکه باید شخص گناهکار با افزایش حضور قلب در نماز و همچنین تمرین ترک گناه، به دنبال رسیدن به قرب الهی باشد. اما متاسفانه طاهری از این مطلب سوء استفاده کرده و مجوز ترک نماز را به بهانه بی کیفیت بودن را صادر کرده است!
مطلب تفصیلی
اباحهگری به معنای ولنگاری و بیمبالاتی در برابر آموزهها، ارزشها و شعائر دینی است. درعرفان حلقه همه ابزارهای عقلی و همچنین کوشش و تلاش فردی برای رسیدن به مراتب عرفانی مورد نفی قرار گرفته است و روشی که طاهری برای فرقهاش در سلوک به سمت کمال و سعادت طراحی کرده است نوعی بیقیدی و اباحهگری را به دنبال دارد.
در تعریف طاهری ازعرفان آمده است؛ «عرفان یعنی قرار گرفتن روی پلهی عشق، رسیدن به اشراق، روشنبینی و درک معرفت هستی و بهطور قطع چنین نتیجهای از دنیای عقل، علم و دانش به دست نمیآید»[1] در جایی دیگر میگوید: «اساس ایـن عـرفان بر اتصال بـه حلقههای متعدد«شبکهشعورکیهانی» استوار است و تمام مراحل سیر وسلوک آن، از طریق اتصال به این حلقهها صورت میگیرد. فیض الهی بهصورتهای مختلف در حلقههای گوناگون جاری بوده که در واقع همان حلقههای رحمتعام الهی است که میتواند مورد بهرهبرداری عملی قرار گیرد. از آنجا که اتصال نمیتواند بر اساس تکنیک، فن و روش حاصل شود؛ لذا در این شاخه نیز هیچگونه فن و روش، تکنیک و… وجود نداشته و در آن توانهای فردی هیچ جایگاهی ندارد.»[2]
طاهری در سخن فوق تمام اعمال عبادی که توسط اَعضا و جوارح انجام میشود را تکنیک و روش فرض کرده و نتیجه میگیرد در مسیر شعور کیهانی هیچکدام از اینها نقشی ندارند.
او نماز خواندن بدون برقرار نمودن اتصال به حلقههای «شعور کیهانی»[3] را کاملا بیهوده میداند و از طرفی نیز میگوید: «اگر ما نماز بخوانیم و به وظایف دیگرمان نرسیم این نماز نیست که ما میخوانیم و کاری لغو و بیهوده است. غافل از اینکه پیامبراکرم فرمود: «اِنَّ الصلاةَ تَنهی عَنِ الفَحشاءِ وَ المُنکَر[عنکبوت/45] همانا نماز انسان را از فحشا و منکر باز میدارد.» و همین نماز است که با مداومت به آن انسان را از پستیها دور میکند!»[4]متاسفانه طاهری علاوه بر اینکه برداشتهای غلط و انحرافیِ بیشماری از آیات قرآن کریم داشته است، در اینجا نیز آیه را به جای حدیث ذکر کرده است! این یعنی تشویق به اباحهگری و اسقاط تکلالیف دینی در آموزههای عرفان حلقه.
رئیس عرفان حلقه در ترم دوم کلاسهای عرفان حلقه به تمام اعضاء دستور میدهد: «اگر نمازتان از سر عشق و عاشقی و معرفت نیست، بهتر است تا مدتی نخوانید و مقیم کوی دوست بمانید و به اصطلاح ترمز دستی نماز را بکشید؛ بلکه بگذارید تا عاشق شوید و بعد نماز بخوانید تا در ترم هشت مفصلًا به آن بپردازیم چرا که نماز بدون عشق نماز نمیباشد و خم و راست شدنی بیش نیست. پس بهتر که خوانده نشود چون از سر عشق و کیفیت نیست، آنهایی هم که این ترمز دستی را نمیکشند هنوز توجیه نشدهاند چرا که وقتی هوشمندی ترمزدستی را میکشاند بر سرعبادات ما، یکی از دلایلش این است که ما رسم بجا نمیآوریم بلکه درک است که بجا میآوریم، این رسم که یک کار مکانیکی و خم و راست شدن است، نیست؛ معرفت است که نسبت به هر موضوعی برای ما در اولویت قرار دارد.»[5]
سوالی که ازسرکردهی فرقهی حلقه باید پرسید این است، آیا برای خبره شدن در رانندگی، باید مدتی ترک رانندگی کرد تا به مهارت رسید و یا این تمرین مداوم است که ما را به مهارت لازم میرساند؟ در نماز هم همین طور است، یعنی با ترک نماز بیکیفیت هرگز به نماز با کیفیت نخواهی رسید، چون در اسلام هرگز برای رسیدن به نماز با کیفیت و با حضور قلب دستور به ترک نماز هر چند موقتی نماز داده نشده است؛ بلکه این تمرین مداوم و با حضور قلب است که نماز با کیفیت را به دنبال دارد.
اما متاسفانه طاهری با سوء استفادهی از مسائل این چنینی مجوز ترک نماز را صادر کرده است.
در روایتی درباره تساهل در امر نماز که از ارکان دین محسوب میشود، آمده است: قال رسول الله(صلىاللهعلیهوآله): «مَن تَرَکَ صَلَاتَهُ حَتّى تَفُوته مِن غَیرِعُذرٍ فَقَد حَبِطَ عَمَلُه[6] کسى که نمازش را بدون عذر ترک کند (نخواند) تا وقت آن بگذرد، تمامی عمل او نابود شده است.» یعنی هر کسی که نمازش را با هر بهانهای مثل کم کیفیت بودن و یا گناه کردن و... ترک بکند سایر اعمال خوبش نیز از او پذیرفته نخواهد شد. باید گفت: نماز كه از مهمترین واجبات دينی است شرط اصلي تحقق تقوا نيز هست، چون در صورت ترك نماز روح تقوا در نیز در انسان مرده و باعث میشود اعمال ديگر انسان نيز شرط قبولی و تاثير را نداشته باشند.
همچنین از دیگر دلایل تشویق و ترویج اباحهگری در فرقهی حلقه، بیاعتنایی به بسیاری ازضروریات دین ازجمله؛ حجاب، اختلاط زن و مرد و همچنین ارتباطات لمسی با زنان نامحرم و... است، که به کرات در اجتماعات عرفان حلقه به چشم میخورد. آنچه که روشن و بدیهی است، طبق آموزههای دینی اختلاط نامحرمان و ارتباطات لمسی آنان حرام بوده و بنا به فتوای همه مراجع تقلید، اصل حجاب هم از ضروریات دین محسوب شده و بیتوجهی به آن گناه و معصیت است.
در قرآن کریم هم هشدارهای لازم به گناهکاران و متجاوزان به حقوق الهی داده شده است.«ولاتعاونوا علی الأثم و العدوان[مائده/2] با گناه و تجاوز همراه و همکار نباشید.» این درحالی است که در عرفان حلقه گناه و تعدّی از حدود الهی به وفور دیده شده و امری عادی محسوب میشود.
نکته قابل توجه این است که برای رسیدن به کیفیت مطلوب در انجام اعمال عبادی، باید از مسیر مشخص شده توسط دین و عالمان دینی وارد شد، نه اینکه با اباحهگری و اسقاط تکلیف به دنبال بالا بردن کیفیت اعمال باشیم. اما طاهری با فریب اذهان تلاش دارد با پیش فرضهای در ظاهر موجه و مقبول، بی دینی و اباحهگری را در جامعه رواج دهد.
پینوشت:
[1]. طاهری، محمد علی، انسان از منظری دیگر، نشر ندا، ص 78.
[2]. همان، ص 18.
[3]. همان، ص 38.
[4]. طاهری، چند مقاله، نشرارمنستان گريگور تاتواتسی، ص24.
[5]. فایل صوتی طاهری در ترم دوم عرفان کیهانی.
[6]. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۸۲، ص ۲۰۳،. محمدی ریشهری، میزان الحکمه، ج ۵، ص ۴۰۳.
افزودن نظر جدید