پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکى از زشت‌ترین گناهان، یارى ستمکاران و ظالمان و مجرمان است که سبب مى شود انسان در سرنوشت شوم آنها نیز شریک باشد. قرآن کریم در آیه‌ی 2 سوره‌ی مائده با تأکید بر نیکی و تعاون بر تقوی، از کمک به ظلم و ستم و همکاری با ظالمان نهی کرده است. «وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ[مائده/2] در نيكوكارى و پرهيزگارى با يكديگر همكارى كنيد و در گناه و تعدى دستيار هم نشويد» اعانت و حمایت از ظالم چنان زشت و ناپسند است که قرآن به صراحت فرموده همکاری و حمایت بر ظالم، موجب داخل شدن در آتش دوزخ است: «وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ[هود/113] و به كسانى كه ستم كرده‏‌اند متمايل مشويد كه آتش (دوزخ) به شما مى ‏رسد.»
از مصادیق تبری و بیزاری از دشمنان، «لعن» است که  خداوند در قران کریم بارها از آن استفاده کرده است. خداوند، اهل کفر، اهل فسق و کذب و ظالمین را لعن فرموده است: « فَلَعنَهُ اللهِ عَلَی الکافِرینَ[بقره/89] پس لعنت خداوند بر کافرین باد »و یا در سوره هود آمده: «اَلا لَعْنَهُ اللهِ عَلَی الظّالِمینَ [هود/7] آگاه باشید که لعنت خدا بر ظالمین است»
اما محمد غزالی در کتاب «احیاء العلوم» صریحا از ظالم و ستمکاری همچون یزید(لعنة الله علیه) حمایت کرده و حتی لعن به او را جایز ندانسته است. وی می‌نویسد:« لعن مسلمانان جایز نیست و یزید مسلمان است و نسبت قتل یا امر یا رضای او به قتل حسین (علیه‌السلام) سوءظن به مسلمان است و به حکم کتاب و سنّت حرام است، هر کس شک در صحت این نسبت کند در غایت حماقت است.» غزالی در ادامه می‌گوید: «باید به اهل اسلام حسن ظن داشت و اگر فرضاً ثابت شد چنانچه اشاعره می‌گویند: قتل مسلمانان موجب کفر نیست، ممکن است قاتل فرضاً یزید باشد ولی اگر توبه کرده و بعد مرده لعن او جایز نیست، مانند کافر که اگر توبه کند لعنش جایز نیست و معلوم نیست که یزید از قتل سیدالشهدا علیه السلام توبه نکرده است. پس لعن چنین مسلمانی جایز نیست و اگر کسی لعن کند معصیت کرده است.»[1]
غزالی در حالی لعن یزید را جایز ندانسته و نسبت قتل به یزید را سوءظن به مسلمان می‌داند که این حادثه از قطعیات تاریخی بوده و غزالی با آن همه ادعای علم و کمال، این جنایت یزید را انکار و نسبت قتل به او را سوءظن به مسلمان می‌داند. غزالی حتی با فرض قاتل بودن یزید می‌گوید که اگر او توبه کرده باشد لعن او جایز نیست، در حالی که اولاً مسئله‌ی قتل نمایندگان خدا در روی زمین، حسابی جدا از حساب قتل یک فرد عادی است و در حد کفر به خداست، که توبه یزید، جنایات او را سرپوش نمی‌گذارد، ثانیاً کارنامه‌ی حکومت سه ساله ننگین یزید، نشان از دوری او از توبه است، به‌گونه‌ای که تخریب کعبه یازده روز قبل از هلاکتش به وقوع پیوست. ثالثاً جاری شدن لعنِ یزید بر لسان ائمه‌ی معصومین(علیهم‌السلام) ما را بر لعن یزید کفایت می‌کند. چنان‌چه در زیارت عاشورا می‌خوانیم «اللّهُمِ خُصَّ اَنْتَ اَوَّلَ ظالِمٍ باللَّعن منّی و ابْدَأ به اَوَّلاً ثُمَّ الثّانِیَ و الثّالِثَ و الرّابع اللهم العَنْ یَزیدَ خامِساً...»[2]
پی‌نوشت:
[1]. غزالی، محمد، احیاءالعلوم، به تحقیق حافظ عراقی، انتشارات دارالکتاب العربی، ج 3، ص106.
[2]. قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، تهران، انتشارات صبا، زیارت عاشورا، ص 805.